ΚΑΛΩΣ ΒΡΕΘΗΚΑΜΕ

2/2/2013

Σήμερα ξεκινά μια προσπάθεια να συγκεντρώσουμε λέξεις, φράσεις, αστεία , μικρές ιστοριούλες, θρύλους από κάθε γωνιά της πατρίδας μας, που θα συμπεριλαμβάνουν τις ντόπιες εκφράσεις - λέξεις του κάθε τόπου.

Ελπίζω και προσβλέπω στην βοήθεια και συμπαράσταση, μια και κινητήρια δύναμη μας είναι η κοινή μας αγάπη για την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ.

ΕΜΠΡΟΣ,,,,,λοιπόν να φτιάξουμε ένα χώρο που ο καθένας από μας θα βρίσκει τις ρίζες του και θα γίνει εστία έλξης για νέους που δεν είχαν ποτέ την ευκαιρία να ακούσουν τους παππούδες τους να μιλάνε ....την ντοπιολαλιά των χωριών τους....
΄Οσοι θελήσουν να βάλουν κείμενα ή λέξεις του τόπου τους, μπορούν να τα στέλνουν είτε στο e-mail που είναι :

artemismosch@gmail.com
ή θα τα γράφετε στο χώρο των σχολίων ...και μετά θα τα κάνουμε άμεση ανάρτηση στον κύριο χώρο εμείς....

Σας ευχαριστώ και αναμένω ανταπόκριση ,

ΑΡΤΕΜΙΣ ΠΑΠ



Τρίτη 5 Φεβρουαρίου 2013


ΠΟΝΤΙΑΚΕΣ ΚΑΙ ΚΡΗΤΙΚΕΣ  ΦΡΑΣΕΙΣ                                  
===============================

Αγάπεν ποι’ ‘κι εγάπεσεν,φιλίαν ποι’ ‘κι εποίκεν,χαϊβάν’ έρθεν,
επέρασεν γαλαπαλούχ’ εποίκεν.
(Έρωτα όποιος δεν έκανε,φιλία όποιος δεν έφτιαξε,
σαν ζώο ήρθε και πέρασε και φασαρία στον κόσμο έκανε)


Για τον οκνέαν,πάντα έξεργος εν’.
(Για τον τεμπέλη πάντα αργία είναι)


Εκάγαμε α σο γάλαν,φυσούμε και το ξύγαλαν
(Καήκαμε από το γάλα,φυσούμε και το γιαούρτι)


Εμείς κοιμούμες,οι τουσμάν’ ‘κι κοιμούνταν
(Εμείς κοιμόμαστε,οι εχθροί μας δεν κοιμούνται)


Η μάνα έν’ γλυκύν κρασίν,πιντς α’ και ‘κι χορτάεις ατο.
(Η μάνα είναι γλυκό κρασί,το πίνεις και δεν το χορταίνεις)


Ο πονηρόν ο άρθωπον άμον ελάδ’ εβγαίν’ απαγκές
(Ο πονηρός ο άνθρωπος σαν το λάδι βγαίνει από πάνω)


Πρώτα χτίσον φουρνίν κι επεκεί εγκλεσίαν
(Πρώτα χτίσε φούρνο κι έπειτα εκκλησία)


Τ’ άγρον το χαπάρ’ αγλήγορα πορπατεί
(Το άσχημο μαντάτο γρήγορα περπατάει,δηλ.διαδίδεται)


Το τραντάφυλλον ποι’ αγαπά,αγαπά και τ’ αχάντα τ’
(Το τριαντάφυλλο όποιος αγαπά,αγαπά και τ’αγκάθια του)


Πηγή : http://stisrymestouxronou.blogspot.co
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^


ΠΟΝΤΙΑΚΑ ΔΙΣΤΙΧΑ
=================        


ΔΙΣΤΙΧΑ ΚΟΤΥΩΡΩΝ


Αδά ραχί κ’ εκεί ραχί, ς σή μέσεν χαμαιλέτε,
Άρούζω και φουρκίγωμαι, τη μάννα μ δεν μη λέτε.


Ευφροσύνη Σιδηροπούλου-Αρχείον Πόντου



Εδώ βουνό, εκεί βουνό, στη μέση νερόμυλος,
θα πέσω να πνιγώ, τη μάνα μου τίποτε μην πείτε.

==============================






ΔΙΣΤΙΧΑ ΚΟΤΥΩΡΩΝ


Ακεί πέραν αγούλα, τα’ ολόερα τσαγούλα
Κ’ εγώ, γιάρ, τηνάν αγαπώ τ’ ομμάτα τ’ς’ εν τσαχούρα


Ευφροσύνη Σιδηροπούλου-Αρχείον Πόντου


Εκεί πέρα μάντρα, ολόγυρα χαλίκια
Κι εγώ αυτηνής που αγαπώ τα μάτια είναι γαλάζια.
----------------------------------------------------------------






ΔΙΣΤΙΧΑ ΚΟΤΥΩΡΩΝ (ΟΡΝΤΟΥ-ΠΟΝΤΟΣ)


Εβράδυνεν κι ο βραδενόν κι όλ έψαν τα φωτίας
Οντάν ακούς το θάνατο μ’, κωφά να είν’ τα ωτία σ’.


Ευφροσύνη Σιδηροπούλου-Αρχείον Πόντου


------------------------------------------------------------

ΚΡΗΤΙΚΕΣ ΦΡΑΣΕΙΣ
------------------------



Rena Anemos
ΚΑΤΣΕ ΣΤΗ ΠΑΡΑΣΙΑ ΜΟΝΟ ΤΡΕΜΕΙΣ ΣΑ ΤΟ ΚΟΥΛΟΥΚΙ !
ΚΑΘΙΣΕ ΣΤΟ ΤΖΑΚΙ ΝΑ ΖΕΣΤΑΘΕΙΣ ΜΟΝΟ ΤΡΕΜΕΙΣ ΣΑΝ ΤΟ ΣΚΥΛΟ !


Έτρεμε και βαριανάσαινε, στα τελευταία του, ξαπλωμένος, ανήμπορος από τα γηρατειά μα ευχαριστημένος, το έβλεπες στα γέρικα τσιμπιλιάρικα μάτια του, στην γλώσσα που μισοφαινόταν, στο επαναλαμβανόμενο τρέμουλο.
Ο δάσκαλος, ο Νικόλας, είχε μαζέψει το κυνηγόσκυλο πριν 15 χρόνια, μα το πάθος του για την εκπαίδευση των σκύλων ξεπερνούσε κάθε άλλη δουλειά που έκανε.
Από μικρός ακόμη ντάντευε, φρόντιζε κουλούκια, γκρίνιαζε η μάνα του, φώναζε ο πατέρας, μα από το ένα έμπαιναν κι από το άλλο αυτί έβγαιναν αυτές οι κουβέντες.
Όμως δεν έχει σημασία τι έχουμε ζήσει, σημασία έχει τι έχει απομείνει στη μνήμη μας, από όλο αυτό το περιδιάβασμα της ζωής.

η παρασιά ...το τζάκι...παρασιά < ίσως πυράς εστία, χώρος για μαγείρεμα και θέρμανση μέσα στο σπίτι







Rena Anemos
ΜΩΡΕ ΜΟΣΧΟΚΟΥΖΟΥΛΟΣ ΕΙΣΑΙ ΚΑΙ ΕΔΕΣΕ ΤΗΝ ΑΙΓΑ ΣΤΗ ΚΟΥΡΜΟΥΛΑ ?
ΜΩΡΕ ΤΟΣΟ ΕΛΑΦΡΟΜΥΑΛΟΣ ΕΙΣΑΙ ΠΟΥ ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ ΕΔΕΣΕΣ ΤΗΝ ΚΑΤΣΙΚΑ ΣΤΟ ΑΜΠΕΛΙ ?

Κουρμούλα: Φυτό αμπελιού, πρέμνο.




Rena Anemos
ΜΩΡΕ ΜΟΥΣΤΕΡΗΣ ΝΑ ΣΟΥ ΠΕΤΥΧΕΙ ....
ΜΩΡΕ ΠΕΛΑΤΗΣ ΝΑ ΣΟΥ ΠΕΤΥΧΕΙ !

ΜΟΥΣΤΕΡΗΣ...Από το τουρκικό müşteri. Ο υποψήφιος αγοραστής, πελάτης.




Rena Anemos
ΛΑΔΩΣΕ ΤΑ ΜΑΣΚΟΥΛΑ ΤΣΗ ΠΟΡΤΑΣ...
ΛΑΔΩΣΕ ΤΟΥΣ ΜΕΝΤΕΣΕΔΕΣ ΤΗΣ ΠΟΡΤΑΣ !










ΤΑ ΜΑΣΚΟΥΛΑ ΤΗΣ ΠΟΡΤΑΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΙΔΙΟ ΜΕ ΤΑ ΜΟΥΣΚΟΥΛΑ ΤΗΣ ΠΟΡΤΑΣ ΠΟΥ ΛΕΜΕ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ;;; Π.Χ. ΜΙΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ ΠΟΡΤΑΣ ΛΕΕΙ.... σχηματίζονται απο στέρεα προφίλ δεμένα με ατσάλινους συνδέσμους έως τα μούσκουλα. Το σύστημα επιτρέπει απαλούς χειρισμούς λόγω της ύπαρξης μπίλιας στα μάσκουλα. Σε θέση ανοίγματος καταλαμβάνουν ελάχιστο χώρο καθότι ανοίγουν σε στύλ φυσαρμόνικας. ΕΧΕΙ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΣΗΜΑΣΙΑ;;










Άρτεμις παπ Τα μάσκουλα είναι ένα από τα παλαιότερα προϊόντα της εταιρείας και διατίθενται σε διάφορα σχέδια, μεγέθη, χρώματα και υλικά (σίδηρο, ανοξείδωτο, ορείχαλκο) με τις αντίστοιχες κατεργασίες αυτών (σφυρήλατο, γαλβανιζέ – ματ, γυαλιστερό – χρυσό, χρυσό ματ, οξειδωμένο).

Τοποθετούνται στην εξωτερική πλευρά των ξύλινων πατζουριών (σε πόρτες και παράθυρα). Ανάλογα με το μέγεθος και το βάρος του κουφώματος δίδονται οι αντίστοιχες διαστάσεις του ανοίγματος, του πάχους της λαμαρίνας καθώς επίσης ανάλογα με το ύψος αλλάζει και ο αριθμός των τεμαχίων, π.χ. σε παράθυρο 4 τεμάχια (2 για κάθε πλευρά πάνω και κάτω γωνία) και σε πόρτα 6 τεμάχια (3 σε κάθε πλευρά – μεσαίο).

Στην εσωτερική πλευρά του πατζουριού τοποθετείται βέργα με κλείστρο η οποία βοηθάει στην εσωτερική ασφάλιση του παραθύρου. Οι βέργες φτιάχνονται από αντίστοιχα μέταλλα με αυτά των μεντεσέδων (μάσκουλα) και με τις ίδιες κατεργασίες.

Αφού ανοίξει το παράθυρο: με τη βοήθεια είτε του stop επάνω στο μάσκουλο (το οποίο μπλοκάρει το πατζούρι και δεν κλείνει) είτε του μύλου (ο οποίος τοποθετείται με τη βοήθεια βίδας μέσα στον τοίχο και συγκρατεί το πατζούρι επάνω στον τοίχο – ελικοειδής περιστροφή μύλου - αφού αυτό ακουμπήσει επάνω στον τοίχο).

                                                   



Rena Anemos
ΕΜΑΓΑΡΙΣΕΣ ΜΟΥ ΤΟ ΜΑΓΑΤΖΕ...
ΜΟΥ ΛΕΡΩΣΕΣ ΤΟ ΜΑΓΑΖΙ ..



Rena Anemos
ΙΝΤΑΝΕ ΤΟΥΤΕΝΕ ΤΑ ΜΑΛΙΜΑΘΙΑ ??
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΑ ΤΑ ΝΑΖΙΑ ?


Rena Anemos
ΕΜΙΣΕΨΕ Ο ΣΑΝΤΟΛΟΣ ΜΟΥ ?
ΕΦΥΓΕ Ο ΝΟΝΟΣ ΜΟΥ ?



Rena Anemos
ΛΙΓΟ ΤΟ ΜΑΞΟΥΛΙ ΦΕΤΟ...
ΛΙΓΗ Η ΣΟΔΕΙΑ ΦΕΤΟ !





Rena Anemos

ΟΥΤΕ ΜΕΛΙΤΑΚΑ ΔΕ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΣΚΟΤΩΣΩ....

ΟΥΤΕ ΜΥΡΜΗΓΚΙ ΔΕΝ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΣΚΟΡΩΣΩ...



Rena Anemos
ΓΕΜΑΤΟ ΜΙΑΡΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΧΩΡΑΦΙ
ΓΕΜΑΤΟ ΦΙΔΙΑ ( ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΕΡΠΟΝΤΑ ΖΩΪΦΙΑ ) ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΧΩΡΑΦΙ .







Rena Anemos
ΛΑΛΙΕ , ΔΕ ΕΧΕΙ ΕΠΑΕ ΜΑΡΟΥΒΑ
ΠΗΓΑΙΝΕ ΜΑ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΕΔΩ ΠΑΛΙΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΡΑΣΙ !







ΠΟΝΤΙΑΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ
--------------------------



αγροικώ ή εγροικώ, ρ.: καταλαβαίνω / εγροικούν, εγροίκανα, εγροίξα, εγροίξαν







ΠΟΝΤΙΑΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ
--------------------------



αγροικώ ή εγροικώ, ρ.: καταλαβαίνω / εγροικούν, εγροίκανα, εγροίξα, εγροίξαν
















Rena Anemos

ΚΑΜΕ ΜΟΥ ΕΤΟΥΤΑ ΝΕ ΤΑ ΛΕΦΤΑ ΛΙΑΝΑ !

ΑΛΛΑΞΕ ΜΟΥ ΤΟ ΧΑΡΤΟΝΟΜΙΣΜΑ ΣΕ ΚΕΡΜΑΤΑ !










Toula Markoni-gasteratou

αλαργα αλάργα το φιλί , να' χει και νοστιμάδα

αλάργα, λέξ . ιταλ. alla laogra= ανοικτό πέλαγος, μακρινή απόσταση,απομακρύνω








Rena Anemos

ΚΡΥΨΕ ΑΝΕ ΘΕΣ ΤΑ ..ΚΑΝΙΑ ΣΟΥ

ΚΡΥΨΕ ΑΝ ΘΕΣ ΤΑ ...ΠΟΔΙΑ ΣΟΥ ..( ΜΑΛΛΟΝ ΤΟ ΕΛΕΓΑΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΛΕΠΤΕΣ ΟΧΙ ΚΑΙ ΤΟΣΟ ΟΜΟΡΦΕΣ ΓΑΜΠΕΣ !!!! ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΩΣΗ ΕΧΩ ...)







Μιχαὴλ Ἀλεξανδρῆς Κάννα= καλάμι> κάννη> καννίον> καννί.






Rena Anemos
ΚΑΤΕΧΕΙΣ ΠΩΣ Η ΛΕΝΙΑ ΕΧΕΙ ΚΑΤΣΙΒΕΡΗ ?
ΤΟ ΞΕΡΕΙΣ ΠΩΣ Η ΕΛΕΝΗ ΕΧΕΙ ΙΛΑΡΑ ?


Eleftheria Babaletaki

και δα είν αρρωσταρά= και τώρα είναι άρρωστη!








Rena Anemos
Σήμερα ξαργώ γιατί είναι σκόλη
Σήμερα δεν κάνω καμμιά δουλειά γιατί είναι γιορτή ( επίσημη αργία ή Κυριακή !!)






Rena Anemos
ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΑ ΚΑΛΙΚΩΣΗ ΔΑ ΜΟΥ ΠΟΥΣΟΥΝΙΣΕΙ Ο ΠΑΤΕΡΑΣ ΑΠΟ ΤΗ ΧΩΡΑ.....
ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΑ ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΘΑ ΜΟΥ ΑΓΟΡΑΣΕΙ Ο ΠΑΤΕΡΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟ !

Eleftheria Babaletaki
Αν αναρωτιέστε για το σωστό νούμερο(τα παιδιά μεγαλώνουν γρήγορα!) είναι απλό.Βάζεις το ποδαράκι πάνω σε μια κόλλα χαρτί και ο μπαμπάς με μολύβι κάνει το περίγραμμα του ποδιού και έτοιμο. Πάντα πετύχαινε όταν μου παιρνε ο πατέρας μου παπούτσια από τη χώρα..


Markos Bistakis
ΞΕΣΤΕΛΙΩΜΑ....αποσυνθεση...''ελεστελιωσε τη μηχανη'''....παυσις...σχολασμα...''εξεστελιωσεν ο χορος''...
ξεστέλιωσε το κρεβάτι,η καρέκλα = χάλασε διαλύθηκε


Εξεστέλιωσε άμα κουσε το κακό χαμπάρι= Διαλύθηκε, κατέρρευσε μόλις άκουσε τα άσχημα νέα




Rena Anemos
ΗΡΘΕ ΚΑΙ Ο ΚΟΥΡΑΝΤΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΧΩΡΑ ΚΑΙ ΕΙΠΕ ΠΩΣ ΕΧΕΙ ΚΡΥΓΙΟΡΕΜΑ !
ΗΡΘΕ ΚΑΙ Ο ΓΙΑΤΡΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΗ (ΗΡΑΚΛΕΙΟ) ΚΑΙ ΕΙΠΕ ΠΩΣ ΕΧΕΙ ΡΕΥΜΑΤΙΣΜΟΥΣ !!!!!
κουραντές εκ του κουράρω .




ΣΤΟ ΜΕΪΝΤΑΝΙ ΘΑ ¨ΚΟΥΣΤΟΥΝ ΤΑ ΓΙΒΕΝΤΑ ΣΟΥ
ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ ΘΑ ΑΚΟΥΣΤΟΥΝ ΟΙ ΑΣΧΗΜΙΕΣ ΠΟΥ ΕΚΑΝΕΣ ..


Eleftheria Babaletaki Ίντα γίβεντα είναι τούτα νε που γροικώ; = Τί ξετσιπωσιές είναι αυτές που ακούω;




ΤΑ ΚΟΤΣΑΡΕ ΑΥΤΗ ΝΤΕΛΟΓΩ ΤΗ ΚΥΡΙΑΚΗ ΣΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ Ο ΚΟΥΖΟΥΛΟΣ Ο ΑΝΤΡΑΣ ΤΣΗ ΕΚΑΜΑΡΩΝΕ ΚΙ ΑΠΟ ΠΑΝΩ .......
ΤΑ ΕΒΑΛΕ ΑΥΤΗ ΑΜΕΣΩΣ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΣΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ,ΚΑΙ Ο ΤΡΕΛΛΟΣ Ο ΑΝΤΡΑΣ ΤΗΣ ΕΚΑΜΑΡΩΝΕ ΚΙΟΛΑΣ !!!!!!



εκότσαρες τα ντελόγο,ε;=αμέσως τα φόρεσες,ε;





Rena Anemos
ΗΝΤΑ ΝΑ ΠΕΙΣ ...ΜΕΤΑ ΤΟ ΞΕΓΙΒΕΝΤΙΣΜΑ ΤΣΗ ΄ΦΕΡΕ ΚΑΙ ΜΙΑ ΚΟΛΑΪΝΑ ,ΓΙΑΤΙ ΗΤΟΝΕ ΛΕΕΙ ΟΛΑ ΨΩΜΜΑΤΑ .....
ΤΙ ΝΑ ΠΕΙΣ ΜΕΤΑ ΤΗ ΝΤΡΟΠΗ ...ΤΗΣ ΕΦΕΡΕ ΚΑΙ ΑΠΟ ΠΑΝΩ ΕΝΑ ΠΕΡΙΔΕΡΑΙΟ ΜΕ ΧΡΥΣΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΓΙΑΤΙ ΛΕΕΙ ΗΤΑΝΕ ΟΛΑ ΨΕΜΜΑΤΑ !!!!!


Όταν στο όνομα της προστασίας των προσωπικών δεδομένων, κάποιοι
επιμένουν να εγκληματούν κατά των πολλών … γελώντας με την ιδιότυπη ασυλία που τους προσφέρεται..

Τότε ΙΣΩΣ δεν απομένει τίποτα άλλο παρά η επαναφορά του θεσμού της δημόσιας διαπόμπευσης.

Εδώ στη Κρήτη που μένω , χρησιμοποιούν μάλιστα τη λέξη, ξεγιβεντισμα ( από το τουρκικό güvenmek= εξευτελίζω.). και πιστεύω πως αποδίδει σε όλο της το ¨μεγαλείο¨ τον τρόπο αυτό της τιμωρίας.

Ομολογώ πως κάτι τέτοιο δεν ανήκει στις αρχές μου. Όμως στη εικονική δημοκρατία στην οποία ζούμε ποιος είναι εκείνος , ο νομοταγής , ο σωστός πολίτης ο οποίος θα πει όχι σ’ αυτόν τη πανάρχαιο τρόπος τιμωρίας;


κολαίνα..΄΄Το έθιμο του κανακάρη ή της κανακαράς, το οποίο αφορά την οικογενειακή δομή και την κληρονομική μεταβίβαση, είναι ευρύτερα διαδεδομένο στο νησιωτικό χώρο. Στην Κάρπαθο όμως, και ειδικότερα στην Όλυμπο, αποτέλεσε κατεξοχήν σημαντικό παράγοντα διαμόρφωσης των κοινωνικών σχέσεων. Το έθιμο είχε αντίκτυπο στην κοινωνική δομή της κοινότητας της Ολύμπου. Από την κληρονομική διαδοχή προέκυψε μια κοινωνική ομάδα γαιοκτημόνων που συγκέντρωσε στα χέρια της την οικονομική, διοικητική και κοινωνική εξουσία της κοινότητας. Σύμβολο της ισχύος αυτής της ιδιότυπης ομάδας, στους κόλπους της οποίας επικρατούσε η ενδογαμία, ήταν η εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, στην οποία μπορούσαν μόνο αυτοί να εκκλησιαστούν, ενώ όταν ο οικισμός επεκτάθηκε έξω από το Κάστρο, οι πρωτότοκοι είχαν το αποκλειστικό δικαίωμα διαμονής στην Έξω Καμάρα που είχε θέα προς τη θάλασσα. Ως το 1922 οι κανακάρηδες διατηρούσαν στην εκκλησία της Κοίμησης ιδιωτικά στασίδια για τους άνδρες και ιδιωτικές πλάκες στο πλακόστρωτο του πρόναου για τις γυναίκες, τις «μερέες». Επίσης οι κανακάρηδες έχτιζαν ιδιωτικές εκκλησίες και είχαν τους δικούς τους ανεμόμυλους και νερόμυλους όπως και τα πιο εύφορα πεδινά εδάφη της κοινότητας. Το χαρακτηριστικό της κανακαράς ήταν η «κολαΐνα», που δεν επιτρεπόταν να φορούν οι υπόλοιπες γυναίκες. Πρόκειται για χρυσοΰφαντο ύφασμα που πάνω του είχε ραμμένα χρυσά νομίσματα, βενέτικα φλουριά και κωνσταντινάτα, λίρες και άλλα νομίσματα. Ένα αποδεκτό μέγεθος για μια κολαΐνα είναι 500 χρυσά νομίσματα που τα ενώνουν μαζί. Όμως τα χρυσά νομίσματα μπορεί και να είναι πολύ περισσότερα και το τέλος τους να φτάσει και μέχρι τα πόδια της κανακαράς και το βάρος τους τη κάνουν να κάμπτει προς τα μπροστά. Η κολαΐνα φοριέται ακόμη και σήμερα από τις κανακαριές της Ολύμπου.΄΄



Eleftheria Babaletaki Την πρωτομαγιά μαζεύαμε μαντιλίδες(μαργαρίτες) και κάναμε κολαίνες (κολλιέ) και τις φορούσαμε στο λαιμό ή τις χρησιμοποιούσαμε για τα Μαγιάτικα στεφάνια .







ΒΓΑΛΕ ΤΗ ΚΕΔΙΑ ΚΑΙ ΚΑΝΕ ΠΩΣ ΔΕ ΚΑΤΕΧΕΙΣ ΠΡΑΜΑ ...
ΜΗ ΜΙΛΑΣ ΚΑΙ ΚΑΝΕ ΠΩΣ ΔΕ ΞΕΡΕΙΣ ΤΙΠΟΤΑ !!!!


κεδιά...΄΄Στα κρητικά: τσιμουδιά, μόκο, βούλωσ' το ή, η απόλυτη αντιστοιχία: ράψ' το. Καθότι κεδιά είναι κανονικά (στα κρητικά πάντα) η βελονιά. ΄

Eleftheria Babaletaki

κεδιά να σε κόψει= βούλωσε το.

Έλα να σου παίξω μια κεδιά γιατί ξηλώθηκε το κομπί.=έλα να σου ράψω το κουμπί




ΘΡΑΨΑΝΙΩΤΙΚΟ ΓΛΩΣΣΑΡΙ   -ΚΡΗΤΙΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ
=======================================
αμπούμπουρα
μπρούμητα

ανάλεμα σκλινσκλιντράκι -πεντόβολο

ανάθεμα
σελωμένο -λυγισμένο

ανεμίζω
προαισθάνομαι
σβολώθηκε -χτύπησε


ατζιγκνίδες
τσουκνίδες








Μarkos Bistakis ΚΡΗΤΙΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟΣ

.ΑΛΙΚΟΝΤΙΖΩ....εμποδιζω




ΚΡΗΤΙΚΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
====================



Αγκούτσακας = Άγρια αχλαδιά

Αλογάρης = Ιπποκόμος

Άμα = Αν αλλά και όταν

Αμάλαγος = Ατόφιος

Αμάλαργος = Καθαρός, Αγνός

Αμανίτης = Άγριο μανιτάρι

Αμάχη = Έχθρα

Αμέντες = Προσοχή (Έχω τσ' αμέντες μου = προσέχω)




αφορούμαι : υποψιάζομαι

αφόρεση : υποψία

αφρουκούμαι : ακούω με προσοχή

άχνα : σιωπή

άβγαρτος : ανεπεξέργαστος

άβρια : στείρα

αβρυά : βρύα

αβρυάζω, οβρυάζω : γεμίζω βρύα

αβρυοκάλαμα : καλάμια που φυτρώνουν στα βρύα

αγαλιανά : σιγανά , τρυφερά

απόγι : δροσούλα

απόις : μετά

αργαντινή : εσπέρα



αρίδι : τρυπάνι

ατσέλεγος : σπουργίτης

αφορούμαι : υποψιάζομαι

αφόρεση : υποψία

αναβόλεμα : ανήφορος

αντέτι : συνήθεια

αφρουκούμαι : ακούω με προσοχή








Markos Bistakis

ΑΦΟΡΟΥΜΑΙ...υποπτευομαι..υποψιαζομαι...ΚΑΤΑΦΟΡΟΥΜΑΙ...εικαζω...συμπεραινω..ΑΦΟΥΚΡΑΖΟΜΑΙ...ΑΦΡΟΥΚΑΖΟΜΑΙ.....ΑΦΟΥΚΡΟΥΜΑΙ...ΑΦΡΟΥΚΟΥΜΑΙ...ΑΚΟΥΡΜΑΖΟΜΑΙ....ΑΡΚΡΟΥΜΑΖΟΜΑΙ...εκ του ακροαζομαι..






Eleftheria Babaletaki

Δεν ήβγαλε αχνιά= δεν είπε απολύτως τίποτα. Αχνιά μη βγάλεις=Μη μιλήσεις καθόλου.


                                                 



ΑΝΑΣΤΟΡΟΥΜΑΙ θυμάμαι

ΑΔΕΡΦIΔΕΣ αδελφές.

ΑΝΕΣΤΟΡΟΥΜΑΙ Φέρνω στη μνήμη μου, αναπολώ παλιότερα γεγονότα.
ΑΝΑΣΤΟΡΟΥΜΑΙ θυμάμαι.

ΑΝΕΣΤΟΥΛΟΥΧΙΖΩ Κλαίω σιγά με αναφιλητά.

ΑΠΟΓΙΑΖΩ ΤΟ ΝΕΡΟ Βάζω τη στάμνα με το νερό έξω στο αγιάζι για να διατηρηθεί δροσερό.

ΑΝΤΑΡΟΦΟΡΩ Προέρχεται από την αντάρα. Είμαι σκεπασμένος από ομίχλη.





ΚΡΗΤΙΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ
----------------------



αγριμοπόδαρος = αυτός μου έχει πόδια γρήγορα και δυνατά όπως το αγρίμι

αγκίνιαστος = άθικτος, αχρησιμοποίητος

αγοϊζω παρεκτρέπομαι, οργιάζω

αγγριγιεύω = γίνομαι άγριος, αγριεύω, ερεθίζω κάποιον, τον εξάπτω

αγκανάδος αγανακτισμένος, οργισμένος, άκεφος

αγκανίζω γκαρίζω, φωνάζω δυνατά

αδιάρμιστος = ακατάστατος , αταχτοποίητος

αδιαφόρετος ο μάταιος , ο ανωφελής

αδικοθανατίζω βρίσκω κακό και άδικο θάνατο

αδυναμίζω χάνω τις δυνάμεις μου, εξαντλούμαι σωματικά

αϊπλίκι ελλάτωμα , κουσούρι

ακάνιαστο αμέστωτο πουλ ί που δε μπορεί να πετάξει ακόμα καλά

αλαργοξορίζω στέλνω πολύ μακρυά, στην ξενιτιά

αλαργοξορισμένο ξορισμένο μακριά, ξενιτεμένο μακριά



ΚΡΗΤΙΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ
------------------------
Markos Bistakis


ΟΝΟΜΗΣ..''για ονομης...καμε''....ορκος...δια ονομα του Θεου..παραλειπεται το ΘΕΟΣ...λογω σεβασμου...καμε ελεος....''για ονομης σου κανω αυτη τη συγκαταβασι''...
για χαρι σου...''Σε ονομης σου εχω τα θαρρει μ ου''....σε σενα εχω την ελπιδα μου...''Σε ονομης σου κρεμωμαι''...απο σενα εξαρταται η υπαρξη μου...





ΟΝΟΜΗΣ

Για ονομής σου : για σένα, εδώ / για χάρη σου . .......................... Με το νερό τση φρόνεψης να πλύνεις τη ζωή σου
να μη γροικούνται σουχλικά ποτές για όνομής σου
(η) φρόνεψη=η σωφροσύνη, η λογική (τα)σουχλικά=τα κουτσομπολιά
(για) όνομής σου=για σένα, για χάρη σου .............................,,Του Κωστή Λαγουδιανάκη









Markos Bistakis
ΟΜΠΡΟΥΛΕ...ΟΜΠΡΟΥΛΙΑ....βροχη...καταιγιδα...βροχερος καιρος..

Σταμνί καινούργιο του σεβντά ομπρεί στο σταμνοτάτη
κι έχω σαφί τη γ-κούπα μου κρυγιό νερό γεμάτη
ομπρεί(το σταμνί)=υγραίνεται,βγάζει στάλες νερού στα τοιχώματα (ο)σταμνοτάτης=
η υποδοχήόπυ τοποθετείται το σταμνί σαφί=πάντα κρυγιός=κρύος,δροσερός ......... Του Κωστή Λαγουδιανάκη




ΚΡΗΤΙΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ-ΘΡΑΨΑΝΙΩΤΙΚΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

όφκαιρος                                       οθε γκάτω                                          

άδειος                                            προς τα κάτω

                                                                                   

οθέ μπαέ
προς τα εδώ






Markos Bistakis


ΨΕΣ....ΟΨΕΣ...χθες ...εχθες...(οψε- οψιας)...δεν παραγεται απο το χθες...ειναι το παλαιο ..ΟΨΕ..εκ του ΨΕΣΙΝΟΣ...ΟΨΕΣΙΝΟΣ...ΨΑΡΓΑΔΙΝΟΣ...ΟΨΑΡΓΑΔΙΝΟ...






Eleftheria Babaletaki

Οψιγιάς=απλωτός (το μέρος του αμπελιού όπου άπλωναν τα σταφύλια για να ξεραθούν και να γίνουν σταφίδα).




Markos Bistakis
ΠΙΘΕΜΑΤΑ...χαρακτηριστικα ...κυριως του προσωπου...'''εχει ομορφα πιθεματα''.... ΚΡΗΤΙΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟΣ






Markos Bistakis
ΠΑΣΣΑΛΗΣ...στρατιωτης ενος ταγματος γενιτσαρων ..που λεγοταν ΠΑΣΣΑΛΙΔΕΣ...
φοραγαν μαχαιρι στην οσφυν ...ου λεγοταν και αυτη ΠΑΣΣΑΛΗΣ...και ..ΜΠΟΥΝΙΑΛΑΚΙ....

Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της φορεσιάς είναι το ασημομάχαιρο. Στα χρόνια της Βενετοκρατίας λεγόταν «μπουνιάλο» ή «πουνιάλο». Επί Τουρκοκρατίας λεγόταν «πασαλής». Το τυπικό μαχαίρι με τη μορφή που διατηρήθηκε μέχρι σήμερα παρουσιάστηκε στα τέλη του 18ου αιών


ΠΟΝΤΙΑΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ
===================


παρχάρα, τα: θερινός βοσκότοπος / παρχαρεύω, ο παρχάρτς, η παρχαρομάνα, τα παρχαρομύτα = βουνοκορφές.





ΚΡΗΤΙΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ
------------------------
Markos Bistakis

ΠΡΟΥΚΑ....προυκια ...προικα...ΠΡΟΥΚΑΜΟΥΣΑ...αυτη που φτιαχνει με τα ιδια της τα χερια ...την προικα της...'''καλλια νυφη προυκα μουσα , παρα προυκοφερουσα""...ΠΡΟΥΚΟΛΟΟΙ....ΠΡΟΥΚΟΛΟΓΟΙ...αυτοι που κουβαλανε την προικα της νυφης στο σπιτι του γαμπρου...ΠΡΟΥΚΟΦΕΡΟΥΣΑ...αυτηπου αγοραζει η παραγγελνει την προικα της.. ΚΡΗΤΙΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟΣ



Markos Bistakis

ΠΛΑΝΕΤΟ..προσελκυσις ...ελκυστικοτητα...δελεαρ...''εχει το πλανετο σου κι οποιος σε ιδη αγαπασε, σ το κοσμο το, προσωρινο αυτο μονο δικα σε''... ΚΡΗΤΙΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟΣ



Markos Bistakis
ΠΟΔΟΚΟΠΙ....οδοιπορικο...οδοιπορικα... ΚΡΗΤΙΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟΣ








Markos Bistakis
ΠΑΡΩΡΑ...ΠΑΡΑΩΡΑ....περασμενη ωρα ...ακαταλληλη ωρα....''παραωρα ηρθες''... ΚΡΗΤΙΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟΣ


παράωρος-παράορος=
ο παρα την ώρα, παράωρος, αυτός που είναι εκτός τόπου και χρόνου, γενικώς δύσκολος στις σχέσεις του



Markos Bistakis


ΠΟΔΕ...ΕΠΟΔΕ...εδω...απ εδω....''Ελα ποδε''...ελα απ εδω...''ελα απο ποδε''....ελα απο αλλη κατευθυνση....μην στεκεις κοντα μου...''εβαλε με περα ποδε''...με βαλες σε υποψια... ΚΡΗΤΙΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟΣ




ΠΑΛΗΟΚΟΥΡΑΔΑΡΗΣ...παλαιος ..πεπειραμενος...βοσκος...που γνωριζει καλα να βοσκει τα οζα και να τυροκομα. (KΡΗΤΙΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟΣ)



Markos Bistakis       ΚΡΗΤΙΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟΣ
ΚΑΚΟΜΑΖΑΛΟΣ...κακοτυχος....καημενος..



Καϊρέτι = Βοήθεια

Καλιμέντο = Προκοπή

Καμπανός = Είδος κρεμαστής ζυγαριάς

Κανακεμένη = Χαϊδεμένη

Κανάκια =Χάδια

Κατέχω = Γνωρίζω

Κάτης = Γάτος

Κατσούλι = Γατάκι

Κατσούνα = Μαγκούρα

ΚΑΤΗΣ...αντι γατης..απο το λατινικο..CATUS...αιλουρος...ΚΑΤΣΟΥΛΙ..και ΚΑΤΣΟΥΛΑΚΙ...γατακι...ΚΑΤΙΝΟ ΠΑΙΔΟΥΛΙ....πεδηλο απο γατα..

κακοβάνω = σκέπτομαι - υποψιάζομαι κάτι κακό


ΚΡΗΤΙΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ
==================

μπολίδα η (ουσιαστικό) η μπόλια: Καζαντζ. Χρ. ξαναστ. "πέταξε τη μαύρη μπολίδα, χύθηκαν τα κατάξανθα μαλλιά στην πλάτη".





μανίζω = οργίζομαι, θυμώνω

μιστό = αγαθοεργία






Μarkos Bistakis   ΚΡΗΤΙΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟΣ

.ΜΕΣΗΜΕΡΑΔΕΣ.....εξομωτες Τουρκοι που εκφοβισαν τους Χριστιανους...συνωνυμο μετο ΜΠΟΥΡΜΑΣ..αρνησιθρηκος Χριστιανος....ΜΠΡΟΣΚΑΔΑ...ενεδρα...ΜΩΡΑΛΙΔΕΣ..ελληνες που πολεμησαν στο Μωρια...ΜΙΣΙΡΛΗΣ....Αυγυπτιος..

ΜΟΝΕΤΖΙΑ....πυρομαχικα..




.ΜΑΔΑΡΩΝΩ....ανεβαινω στο βουνο Μαδαρες....Λευκα Ορη..



ΠΟΝΤΙΑΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ
================
μασχαρεύω, ρ.: αστειεύομαι / μασχαρεύ'νε, μασχαρίας, μασχαράνος, μασχαρεφτά = στ’ αστεία.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.