ΑΣΧΟΛΙΕΣ ΤΗΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ

Άρτεμις παπ
Κουλιάστρα, (η) = Το πρωτόγαλο των πρώτων ωρών και ημερών των αιγοπροβάτων και των αγελάδων που είναι πηχτό και είναι η σχεδόν η μόνη οδός για την απόκτηση της παθητικής ανοσίας που τους χρειάζεται για την βιωσιμότητα τους (τα μηρυκαστικά γεννιούνται χωρίς καμία μητρική ανοσία). (στα λατινικά Colostrum και στα αρχαία ελληνικά πύαρ). Το πρωτόγαλο αποτελεί πλούσια πηγή πρωτεϊνών υψηλής βιολογικής αξίας (46.7%), υδατανθράκων (27.2%) και λιγότερο λίπος (18%).

Άρτεμις παπ
Ζεύγλα, ή Ζέβλα (η) = Η ζέβλα είναι το αντίστοιχο της λαιμαριάς των μουλαριών ή των αλόγων αλλά κατασκευασμένη από ξύλο λυγισμένο σε μορφή οβάλ για να θηλυκώνει στο λαιμό του βοδιού και στις άκρες είχε τρύπες για να δένεται ο ζυγός. Ο εξοπλισμός που χρειάζονταν για να οργώσει κάποιος με μουλάρια ή άλογα ήταν περισσότερο περίπλοκος από τον εξοπλισμό με βόδια. Άλλωστε είναι λογικό διότι προηγήθηκαν τα βόδια στο όργωμα άρα το σύστημα θα ήταν πιο απλό. Οι παρακάτω στίχοι της τραγωδίας του Αισχύλου:"Ο Προμηθέας Δεσμώτης", ενσισχύει τον παραπάνω ισχυρισμό :...και πρώτος έζεψα τα ζώα στο ζυγό, καματερά στη ζεύγλα ή στο σαμάρι υποταγμένα, για ν᾽ αναλάβουνε τους πιο βαριούς μόχθους του ανθρώπου...

[τα εξαρτήματα ζεψίματος, ίππευσης ή φόρτωσης υποζυγίου]
σαγή
[σαγή αλόγου]
ιπποσκευή
[ειδικό κάθισμα για τον ιππέα πάνω στη ράχη αλόγου]
σέλα
εφίππιο
[σέλα φορτηγού ζώου]
σαμάρι: βγάλε το σαμάρι από τον γάιδαρο και πήγαινέ τον στον στάβλο
σάγμα
[ο σιδερένιος κρίκος που κρέμεται από τη σέλα και πατούν οι ιππείς για να ανέβουν στο άλογο]
αναβατήρας
αναβολέας
[τα εξαρτήματα που βρίσκονται στο κεφάλι ενός υποζυγίου και χρησιμοποιούνται για να το συγκρατεί και να το κατευθύνει ο αναβάτης]
χαλινάρι: πέρνα τα χαλινάρια στο άλογο να το πάω μια βόλτα
χαλινός
γκέμι: κράτα καλά τα γκέμια
ηνία: τραβώ / σφίγγω / αφήνω τα ηνία
χάμουρα
[λουρί χαλιναριού]
ηνίο
[λουρίδα του χαλινού που εφαρμόζεται στη ράχη της μύτης αλόγου ή υποζυγίου]
επίρρινο
[δερμάτινη λουρίδα του χαλιναριού που εφαρμόζεται στο μέτωπο του ζώου]
κουτέλα
[καθένα από τα δύο δερμάτινα εξαρτήματα του χαλιναριού δίπλα στα μάτια του αλόγου που το εμποδίζουν να βλέπει στο πλάι]
παρωπίδα
κλάπα
[το μεταλλικό εξάρτημα του χαλινού που μπαίνει στο στόμα του αλόγου]
στομίδα
χαλινάρι
[χαλινάρι υποζυγίου, χωρίς το μεταλλικό εξάρτημα που μπαίνει στο στόμα του]
καπίστρι: οι τουρίστες ανεβαίνουν στα γαϊδουράκια κι ο χωριάτης τα τραβάει από το καπίστρι
χαλινωτήρας
[τοποθέτηση σέλας σε άλογο]
σέλωμα
[τοποθέτηση σαμαριού σε υποζύγιο]
σαμάρωμα
επίσαξη
[αφαίρεση της σέλας από άλογο]
ξεσέλωμα
[αφαίρεση του σαμαριού από υποζύγιο]
ξεσαμάρωμα
απόσαξη
[τοποθέτηση χαλιναριού σε ζώο]
χαλινάρωμα
[τοποθέτηση καπιστριού σε ζώο]

καπίστρωμα
[αφαίρεση του χαλιναριού από ζώο]
ξεχαλινάρωμα
[αφαίρεση του καπιστριού από ζώο]
ξεκαπίστρωμα
[αυτός που κατασκευάζει σέλες]
σελάς
σελοποιός
[αυτός που κατασκευάζει σαμάρια]
σαμαράς
σαγματοποιός
σαμαρτζής
[το εργαστήριο του σελοποιού]
σελοποιείο
σελάδικο
[το εργαστήριο του σαγματοποιού]
σαμαράδικο
σαγματοποιείο
[σιδερένιο ημικυκλικό αντικείμενο που τοποθετείται στο πέλμα των αλόγων ή άλλων ιπποειδών]
πέταλο: το πέταλο λένε ότι φέρνει τύχη
[προσαρμογή πετάλου στο πέλμα αλόγου ή υποζυγίου]
πετάλωμα
καλίγωμα
καλίγωση
[αφαίρεση των πετάλων από ζώο]
ξεπετάλωμα
ξεκαλίγωμα
[η τέχνη του πεταλουργού]
πεταλουργία
[ο ειδικός στο πετάλωμα αλόγων ή άλλων ιπποειδών]
πεταλωτής
πεταλάς
καλιγωτής
[ο πεταλωτής (παλαιότ.)]
αλμπάνης
[τεχνίτης που κατασκευάζει πέταλα]
πεταλοποιός
πεταλουργός
[το εργαστήριο του πεταλουργού]
πεταλωτήριο
πεταλουργείο
πεταλοποιείο
[κατασκευή, συνήθως ξύλινη, που προσαρμόζεται στον τράχηλο ζώων (βοδιών, αλόγων κτλ.) για να σύρουν άροτρο ή όχημα]
ζυγός: έζεψε τα βόδια στον ζυγό
[το καμπύλο μέρος του ζυγού μέσα από το οποίο περνά ο λαιμός του ζώου]
ζεύγλα
ζεύγλη
ζεύλα
[ιμάντας για το ζέψιμο του ζώου στον ζυγό]
ζευκτήρας
ζευγόλουρο
[λουρί με το οποίο δένεται ο ζυγός στο τιμόνι αλετριού ή οχήματος]
ζυγολούρι
ζυγόλουρο
ζυγόδεσμο
[τοποθέτηση ζώου σε ζυγό]
ζέψιμο
[ζέψιμο ζώων στον ίδιο ζυγό]
ομοζυγία
[απαλλαγή ενός ζώου από τον ζυγό]
ξέζεμα
ξεζέψιμο
λύσιμο
απόζευξη
[ζώα ζεμένα στον ζυγό]
ζευγολατειό

Άρτεμις παπ

Ο ΑΒΔΕΛΛΑΣ
===================
ο έμπορος που παλαιότερα τριγυρνούσε στις γειτονιές και πουλούσε βδέλλες για την αντιμετώπιση διαφόρων ασθενειών, ο βδελλοπώλης
το άτομο που μάζευε βδέλλες όπως π.χ. αθίγγανοι και άλλοι που έμπαιναν σε βάλτους ώστε να κολλήσουν οι βδέλλες στα πόδια τους και μετά να τις αποκολλήσουν για να τις πουλήσουν
ο επάγγελμα του αβδελλά ξεκινάει τον περασμένο αιώνα και η ακμή του φτάνει μέχρι το 1953-54.
Αβδελλάδες ήταν κυρίως οι Γύφτοι. Σηκώνονταν πρωί και πήγαιναν στις λίμνες του Αγίου
Βασιλείου ή στα έλη του Καλοχωρίου. Έμπαιναν μέσα στα νερά με γυμνά πόδια οπότε οι βδέλλες
κολλούσαν πάνω τους, ενώ παράλληλα τις μάζευαν και με τα χέρια, και όταν έβγαιναν έξω τις
ξεκολλούσαν από τα πόδια τους και τις έβαζαν μέσα σε μεγάλα βάζα που περιείχαν νερό. Αυτό
γινόταν μια φορά την εβδομάδα ή ανάλογα με τη ζήτηση, και δυο φορές.
Τις βδέλλες τις χρησιμοποιούσαν σαν θεραπευτικό μέσο για όσους είχαν πίεση ή τις έβαζαν σε
χτυπημένα μέρη του σώματος για να τραβήξουν το «κακό αίμα». Αρκετές φορές πάντως κινδύνεψα
άνθρωποι από την αλόγιστη χρήση των βδελλών. Σήμερα χρησιμοποιούν τις βδέλλες σαν υλικό για
καλλυντικά επειδή περιέχουν πολύ μαύρο αίμα.