ΠΟΝΤΙΑΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟΣ ....Ο Τεπεκιόης ...Τραπεζούντος

Ο Τεπεκιόης (Τραπεζούντος)
===========================
Επήεν επήεν έτον έναν καράβ’ και κάπ’ επέγ’νεν. Αλλομίαν εέντον τρανόν φουρτούναν τη νύχτα κ’ επάτεψεν το καράβ’ κι όλ’ που έσαν απέσ’ εφουρκίγανε. Δυ’ νομάτ’ μαναχόν επρόφτασαν κ’ έρπαξαν έναν τρανόν σανίδ’ κ’ έσυραν ’ς τη θάλασσαν κ’ εκάτσαν απάν’ και τα φουτούνας επαίρ’ναν ατ’ς κ’ επέγ’νανε. Νύχτα έτον και ’κ’ έλεπαν που φέρ’ ατουνούς η θάλασσα. Αλλομίαν επασλάεψεν να μερών’ κ’ η θάλασσα πα ελιμανλάεψεν κι ατείν’ είδανε απομακρά βουνά κ’ εχάραν. Αλλομίαν εντώκαν κωπίν με τα χέρα ’τουν κι ας τα κάμποσα ώρας κ’ ύστερα εξήβαν έξ’.

Κ’ επεκεί ας την πείναν ελυγοθύμεσαν, είπανε «για ας πάμε τερούμε, λάχ’ κάτ’ ευρήκομε και τρώγομε». Επήγαν αδά, επήγαν ακεί, κανείναν ’κ’ έλεπανε, νε ανθρώπ’ς και νε οσπίτα. Όλων ύστερα επήγαν ηύρανε έναν τρανόν μαγαράν και είπαν «ας εμπαίνωμε αδαπέσ’, πέκιταμ κάτ’ ευρήκομε». Αλλομίαν εμπαίν’νε απέσ’ και ντο ελέ’πνε! Έναν τρανόν ζύμωτρον γομάτον λαπάν κι άλλ’ έναν κι άλλο τρανόν γομάτον γάλα. Ας την χαράν ατουν επέταξαν κ’ εσίμωσαν να τρώγ’νε. Αλλομίαν είπανε: «Κι αμ’ αν τρώγωμε κ’ έρται χολάσκεται τη μαγαράς ο σααπής; Πέκιταμ έν’ δράκος και χολάσκεται και τρώει μας. Έλα ας περ’μένωμε, λάχ’ έρται ήντσαν κι αν έν’». Αλλομίαν επερ’μέσσαν, επερ’μέσσαν, κανείς ’κ’ έρθεν κι ατείν ας την πείναν τ’ ομμάτα ’τουν ερρούξαν έξ’. «Έλα ας τρώγωμεν έννα ξα, είπαν, κ’ επεκεί περ’μένομε. Και κανείς αν έρται, παρακαλούμ’ ατον και τιδέν κ’ ευτάει μας. Ας τρώγωμε, είπαν, κ’ ήνταν θέλτς ας γίνεται. Όνταν θ’ αποθάνωμε ας σο λιμόν, καλλίον μι έν;». Αλλομίαν έφαγαν έναν ξα λαπάν κ’ έπιγαν κ’ έναν ξα γάλαν κ’ εχόρτασαν. Πόσον θα έτρωγαν; Εκείνα έσαν κοτζά ζύμωτρα. Κ’ επεκεί εκάτσαν και περ’μέν’νε τση μαγαράς το σααπήν.

‘Σ το βράδον απάν’ ελέπ’νε από μακρά είναν άνθρωπον απαδά ακειαπάν’ ψηλόν κ’ εσούρευεν έναν τρανόν σουρίν πρόβατα αποπαγκαικά ας τα βουνά κ’ έρχουτουν. Είχεν κι’ απάν’ ’ς σο κιφάλ’ν ατ’ μαναχόν έναν ατόσον ομμάτ’ κ’ έκλιθεν κα το κιφάλ’ν ατ’ κ’ εποίν’νεν αέτσ’ κ’ ετέρ’νεν. Έτον τεπεκιόης. Αλλομίαν έρθεν έρθεν κ’ εσίμωσεν ’ς τη μαγαράν κι ατείν’ ας το φόβον ατουν ετρόμαξαν. Ντο να ’φτάγ’νε οι μαυρ’! Εκείνος πα έρθεν να βάλλ’ ’ς τη μαγαράν τα πρόβατα κι άμον ντο είδεν ατουνούς εχάρεν. «Πως έτον κ’ ερρούξετε αδά ’ς σον τόπον;» είπεν ατ’ς. Εκείν’ παλ’ είπαν «αέτσ’ κι αέτσ’ έπαθαμε κ’ εψόφεσαμε ας την πείναν κ’ έφαγαμε έναν ξα γάλα κ’ έναν ξα λαπάν, μη χολάσκεσαι». Εκείνος αφορμήν εράευεν, εθύμωσεν και λέει ατ’ς. «Γιατί έτρωετε ας τ’ εμόν το φαείν; Αρ’ εγώ πα θα τρώω εσάς» και επιάσεν έσυρεν ατ’ς απέσ’ ’ς τη μαγαράν με τα πρόβατα κ’ ετζούπωσεν την πόρταν με έναν τρανόν πέτραν να μη επορούν κι’ ανοίγ’ν’ ατό. Αλλομίαν ερώτεσεν ατ’ς. «Ντο έν’ τ’ όνεμαν εσουν;». Ο είνας είπεν τ’ όνεμαν ατ’, άλλος κι’ άλλο δαβολισμένος είπεν. «Τ’ εμόν τ’ όνεμαν έν’ Κανείς».

Ύστερα έφαεν ο τεπεκιόης ’ς σο μίαν όλον το ζύμωτρον τη λαπάν κ’ ερρούφιξεν και όλον το γάλαν ’ς έναν νεφέσ’. Κ’ επεκεί έψεν τ’ άψιμον κ’ εσέγκεν εκεί έναν σούσ’ κι’ άμον ντο έξαψεν, επήρεν εκάρφωσεν ατο ’ς έναν πρόβατον κ’ ετσούχνιξεν ατο απαγκέσ’ ’ς ση βρούλαν και έχωσεν ατο ολόεν ’ς το στόμαν ατ’ κ’ εκούρτεσεν ατο. Ύστερα έξαμεν ξαν το σούσ’ κ’ επήεν εκάρφωσεν ατο ’ς τον είναν τον άθρωπον κ’ εκαβούρεψεν ατον έναν ξα απάν’ ’ς σο άψιμον κ’ έφαεν ατον ολόεν. Αλλομίαν έβαλεν ξαν το σουσ’ ’ς τ’ άψιμον να ξάφτ’ και τρώη και τον άλλον και είπεν «ας εξαπλούμαι έναν ξα κ’ επεκεί σ’κούμαι τρώγω κι’ ατόναν».

Ο άλλος ο μαύρος ας το φόβον ατ’ ετρόμαξεν κ’ έλεγεν απέσ’ ατ’. «Αούτος εμέν πα θα τρώη, ντο να ’φτάγω;». Ο τεπεκιόης εξαπλώθεν ν’ αναπέεται έναν ξα κ’ επήραν ατον τ’ ομμάτα ’τ’ κ’ επασλάεψεν να ρουχνίζ’. Εκείνος άμον ντο ετέρεσεν πως έρρουξεν και κοιμάται βαθέα, επήεν εξέγκεν το σούσ’ ας τ’ άψιμον κ’ εσίμωσεν αλαφρά αλαφρά και ξαμμένον σίτ’ έτον εκάρφωσεν ατο απέσ’ ’ς τ’ ομμάτ’ν ατ’ κ’ εστράβωσεν ατον. Ατός ελάγγεψεν κ’ εσ’κώθεν κ’ έτρεχεν αδά ακεί σίτ’ εκούιζεν ακεί ’ς τα κεσέδες απισκέσ’ ’ς τα πρόβατα και ’κ’ επιάσκουντουν. Αλλομίαν ο τεπεκιόης ετέρεσεν πως ’κι θα επορή να πιάν’ ατόν, εξήβεν έξ’ μερέαν κ’ επάτεσεν κ’ εσούριξεν. ’Σ το μίαν ντο τερείς εσύ! Ετοπλαεύταν εκαικά πέντε δέκα τεπεκιόζ’ κ’ ελέπ’ν ατόν στραβόν κι’ ορωτούν ατον. «Ντ’ έπαθες; τσ’ εστράβωσε σε;». Εκείνος πάλ’ είπεν «ο Κανείς εστράβωσε με!». Ατείν’ πα είπαν ανάμεσα τουν. «Αούτος κανείς ας το ’κ’ εστράβωσεν ατον, ο Θεός εστράβωσεν ατον, άιτε πάμε». Κ’ επήγαν εδήβαν. Ο τεπεκιόης ’κ’ εθέλεσεν άλλο τιδέν να λέη ατ’ς, εφοάτον γιάμ’ ευρήκ’νε τον άθρωπον και τρώγ’ν ατον εκείν’. Κι’ ας τ’ επήγαν εκείν’, εσήβεν ξαν απέσ’ ’ς τη μαγαράν κ’ εράεψεν εράεψεν, ξαν και ’κ’ επόρεσεν να πιάν’ ατοναν.

Αλλομίαν εμέρωσεν και τα πρόβατα ερχίνεσαν να ταράουντνα κ’ εκούιζαν μπε! μπε! Κι ο τεπεκιόης εγοίκ’σεν πως εμέρωσεν και είπεν. «Ατώρα σίτ’ εβγάλλω τα πρόβατα, στέκω απάν’ ’ς την πόρταν κι’ αν έρται να δαβαίν’, πιάν’ ατον κι’ αν ’κ’ έν’, τζουπώνω ξαν την πόρταν κ’ εμπαίνω απέσ’ και ατότε κολάγια πιάν’ ατον». Αλλομίαν ένοιξεν την πόρταν κ’ εστάθεν απάν’ κι’ απ’ έναν έναν πρόβατον ετέρ’νεν με τα χέρα ’τ’ κ’ εδέβαζεν. Εκείνος πα επήεν ’ς την πόρταν καικά με τα πρόβατα, κι’ άμον ντο είδεν έναν τρανόν κράρ εδαβαίν’νεν κ’ έστεκεν, εσήβεν αφκάτ’ αθε και ’ς τα τέσσερα απάν’ εξήβεν ας την πόρταν κι ο τεπεκιόης ’κ’ εγροίκ’σεν ατο κι’ άμον ντο εδήβεν, εδώκεν ατο φωτίαν, έφυεν κ’ εκατήβεν ’ς το γιαλόν. Ο τεπεκιόης ας τ’ εξέγκεν όλα τα πρόβατα, εράεψεν, και ’κ’ ηύρεν ατον. Και εκείνος άμον ντ’ εκατήβεν ’ς το γιαλόν, είδεν έναν καράβ’, εδαβαίν’νεν κ’ έστεκεν και ελάλεσεν με το χέρ’ν ατ’ και έρθαν επήραν ατον και επήεν εδήβεν.

ΠΗΓΗ: Σίμος Λιανίδης, Τα παραμύθια του ποντιακού λαού, έκδ. Επιτροπής Ποντιακών Μελετών, Αθήνα 1962.
Διατηρήθηκε η ορθογραφία και η σύνταξη του συγγραφέα.

http://www.pontos-news.gr/pontic…/…/o-tepekiois-trapezoyntos