ΚΑΛΩΣ ΒΡΕΘΗΚΑΜΕ

2/2/2013

Σήμερα ξεκινά μια προσπάθεια να συγκεντρώσουμε λέξεις, φράσεις, αστεία , μικρές ιστοριούλες, θρύλους από κάθε γωνιά της πατρίδας μας, που θα συμπεριλαμβάνουν τις ντόπιες εκφράσεις - λέξεις του κάθε τόπου.

Ελπίζω και προσβλέπω στην βοήθεια και συμπαράσταση, μια και κινητήρια δύναμη μας είναι η κοινή μας αγάπη για την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ.

ΕΜΠΡΟΣ,,,,,λοιπόν να φτιάξουμε ένα χώρο που ο καθένας από μας θα βρίσκει τις ρίζες του και θα γίνει εστία έλξης για νέους που δεν είχαν ποτέ την ευκαιρία να ακούσουν τους παππούδες τους να μιλάνε ....την ντοπιολαλιά των χωριών τους....
΄Οσοι θελήσουν να βάλουν κείμενα ή λέξεις του τόπου τους, μπορούν να τα στέλνουν είτε στο e-mail που είναι :

artemismosch@gmail.com
ή θα τα γράφετε στο χώρο των σχολίων ...και μετά θα τα κάνουμε άμεση ανάρτηση στον κύριο χώρο εμείς....

Σας ευχαριστώ και αναμένω ανταπόκριση ,

ΑΡΤΕΜΙΣ ΠΑΠ



Τετάρτη 6 Φεβρουαρίου 2013

ΕΜΜ. ΡΟΙΔΗ...ΓΡΑΦΗ ΓΙΑ ΤΣΟΥ ΠΑΤΡΙΝΟΥΣ....ΜΕΡΟΣ Α...






Αφέντη σιορ Ρεδιτορο,
Σου κάνω όρκο, αφέντη μου, στα παιδιά σου, αν έχεις,να μη βγάλεις τσιμουτια από το στόμα σου πως είμαι στην Πάτρα, γιατί με το να εζημιωσα την άλλη φορά το γουρουνονεγοτσιο, έκαμα το φαλιδο, και για να τη σκαπουλάρω χωρίς να με πάρουνε αβιζο, έκαμα κ έγραψα σε μια εφημερίδα τση Ζάκυνθος ότι πως έδωσα μια κουμπουριά και επεταξα τα μυαλά μου, μην υποφέροντας το φροντε του  φαλιμεντου.
Έτσι κι ολας πιστέψανε, κι εγώ φόρεσα Αγιομαυριτικα και περπατάω στην Πάτρα και  με περνούνε για ένορκο. Τώρα λοιπόν όπου είμαι σίγουρος πως δε θα με μαρτυρησης για να με πάρουνε μυρουδιά οι Ζακυνθινοι οι κρεντιτοροι μου, πως είμαι στη ζωή και σουλατσάρω στην Πάτρα, θα σου κονταρω και μια νοβιτα για τσου Πατρινούς, που είναι για τσ εφημερίδες..

                                         


ΤΣΙΜΟΥΤΙΑ Ή ΤΣΙΜΟΥΔΙΑ...=

ο ψίθυρος, ο ελάχιστος ήχος, η ανεπαίσθητη φωνούλα, μιλιά, λέξη,

χαρακτηρισμός κατάστασης (παρ. 1): μόκο, δεν ακούγεται ούτε ψίθυρος για το φλέγον θέμα, κάποιοι κάνουν υποχθόνια ησυχία με σκοπιμότητα να αποκρύψουν γεγονότα, κάνουν το γερμανό και σφυρίζουν αδιάφορα για τον καιρό.Επιφώνημα (με εννοούμενο το «μη βγάλεις»):
προσταγή απόλυτης ησυχίας: Τσιμουδιά! - Σσσ!!! Σουτ! Σιωπή! Σκασμός! Ούτε κιχ!Άχνα! (παρ. 2)

προσταγή τήρησης απόλυτης εχεμύθειας τ. μη διανοηθείς να βγάλεις τσιμουδιά (γιατί κατά τα γνωστά η οικογένεια είναι το πιο σημαντικό πράμα, τα τσιμεντένια παπούτσια δεν είναι όμορφα κ.λπ.).
^^^^^^^^

ΣΚΑΠΟΥΛΑΡΩ....= Σκαπουλάρω σημαίνει γλιτώνω, ξεφεύγω, ξεγλιστρώ από κάποια δυσμενή κατάσταση με μικρό (συγκριτικά) ή καθόλου κόστος. Η βαρύτητα της κατάστασης ποικίλει από κάτι ανώδυνο έως τον θανάσιμο κίνδυνο.
Επίσης, λέγεται αντί του κάνω κοπάνα για ορισμένο χρονικό διάστημα από τα καθήκοντα μου (εργασία, σχολείο, οικογενειακές, νομικές υποχρεώσεις κτλ.), πάλι με μικρό τίμημα όμως.

Η πράξη του «σκαπουλάρω» λέγεται σκαπουλάρισμα.

Ετυμολογία: από το ιταλικό scapolare (λατ. *excapulare=ex-capulus «θηλιά»= λύνομαι από τα σχοινιά), το οποίο σημαίνει διαφεύγω, ξεγλιστρώ (αμετάβατο) ή βοηθάω κάτι να ξεγλιστρήσει (μεταβατικό). Αναφέρεται όμως και ως ναυτικός όρος : σημαίνει διαφεύγω κάποιον κίνδυνο ή εμπόδιο στην πλοήγηση, και επίσης, πιο συγκεκριμένα, «ξεμαγκώνω» κάτι (όπως την άγκυρα ή τον κάβο) όταν έχει κολλήσει κάπου.
^^^^^^^^^^^^^^
αβίζο =είδηση, γνώση. Το πήρε αβίζο (το κατάλαβε).




ΤΟ ΑΒΙΖΟ = ΣΥΝΗΘΩΣ ΣΥΝΑΝΤΑΤΑΙ ΑΝΑΡΘΡΟ....ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ....Εμπέψανέ ντωνε αβίζο,
να μην έρθουνε επαέ, γιατί θα τσι σκοτώσουνε.....ΙΤΑΛ. ΑVVISO=ΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ...Πβ. ρ. αβιζέρνω.
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^



το φρόντε του φαλιμέντου = την αντιμετώπιση της χρεωκοπίας, της πτώχευσης
φαλιμέντο < από την ιταλική γλώσσα fallire (το ρήμα) + mento (για την παραγωγή του αφηρημένου ουσιαστικού)
κοντάρω = θα σου συντάξω....υπαγορέψω....
Νοβιτά
Νοβιτά                Κατηγορία: Κεφαλονίτικο Λεξικό
Ονομασία εγγραφής: Νοβιτά
Έννοια: (ιτ. novita) κουτσομπολιά, αλλά και είδηση

οι κρεντιτόροι μου = οι πιστωτές μου....από το αγγλ. CREDIT


ΚΟΥΜΠΟΥΡΙΑ....=Μοναχά στον πληθυντικό: κουμπούρια σημαίνει τα βυζιά (όχι τα βυζάκια) που κάνουν μπαμ.
Διαβάστε προσεκτικά τους στίχους της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου που τραγουδήθηκαν και από την Πρωτοψάλτη για να δείτε το λογοπαίγνιο με τις δυο έννοιες της λέξης.

Η Μαλάμω με καμάρι                                          Ερμηνεία από   slang.gr
που μοσχοβολά θυμάρι                                        ==================
μεσ' στους δρόμους της Αθήνας
έχει εννιά γι' αυτήν ο μήνας
τα κουμπούρια γεμισμένα
τα 'χει πάντα κουμπωμένα
κι όλοι τρέχουν να τη δουν
με καημό και τραγουδούν.

Μαλάμω με τη φούρια σου
βάρα τα κουμπούρια σου
βάρα τα κουμπούρια σου
πανάθεμα τη φούρια σου
Μπαμ και Μπουμ
οι κουμπουριές
φυτεύεις βόλια στις καρδιές.

Απαράτησε τα γίδια
τα σιγκούνια τα στολίδια
στην Αθήνα μάνι-μάνι
έβανε κοντό φουστάνι
τα κουμπούρια της γεμάτα
τα κουνά π' αναθεμά τα
τα κουνά και περπατάει
κι όλη η Αθήνα τραγουδάει.

Μαλάμω με τη φούρια σου
βάρα τα κουμπούρια σου
βάρα τα κουμπούρια σου
πανάθεμα τη φούρια σου
Μπαμ και Μπουμ
οι κουμπουριές
φυτεύεις βόλια στις καρδιές.

Ρίχνει βόλια η ματιά της
η πλεξούδα η ξανθιά της
με τα φρύδια τα γραμμένα
τα κουμπούρια γεμισμένα
ξεχειλά δροσά και νιάτα
η Μαλάμω η χωριάτα
με λαχτάρα την κοιτάζουν
τραγουδούν κι αναστενάζουν

Μαλάμω με τη φούρια σου
βάρα τα κουμπούρια σου
βάρα τα κουμπούρια σου
πανάθεμα τη φούρια σου
Μπαμ και Μπουμ
οι κουμπουριές
φυτεύεις βόλια στις καρδιές.
                                                                                


ΣΧΟΛΙΑ

--------------
                                           

Οι ζακυνθινές «Ομιλίες» είναι ένα είδος λαϊκού θεάτρου σε έμμετρο δεκαπεντασύλλαβο στίχο, μοναδικό στην Ελλάδα, που αποτελεί ενα πραγματικό ορόσημο ανάμεσα στα ήθη και έθιμα, αλλά και την πλούσια παράδοση του νησιού.
Εμφανίστηκαν στα μέσα του 17ου αιώνα στο νησί, αναπτύχθηκαν παράλληλα με τα άλλα είδη ζακυνθινής τέχνης και αποτέλεσαν μία από τις κυριότερες διασκεδάσεις των ανθρώπων της υπαίθρου και γενικότερα των λαϊκών τάξεων.
Δεν γνωρίζουμε ακριβώς τις ρίζες τους ούτε έχει προσδιοριστεί, μέχρι τώρα, η καταγωγή τους. Βέβαιο είναι πάντως ότι έχουν επηρεαστεί, σε μεγάλο βαθμό, από την κρητική λογοτεχνία και την ιταλική «κομέντια ντελ άρτε» (θέατρο του δρόμου).
Στις «Ομιλίες», που κυρίως παίζονται κατά την περίοδο της Αποκριάς στις πλατείες και στους δρόμους των χωριών και της πόλης της Ζακύνθου, συμμετέχουν ερασιτέχνες λαϊκοί θεατρίνοι. Συνήθως, χρησιμοποιούνται υποτυπώδη ή καθόλου σκηνικά, και δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στο λόγο και στην κίνηση, με τη θεματολογία να κινείται σχεδόν πάντα, σε σατυρικές αποδόσεις της καθημερινότητας.

Έχω δει πολλές ομιλίες και είναι καταπληκτικός ο τρόπος που παίζουν απλοί καθημερινοί άνθρωποι,ψαράδες,αγρότες κ.λπ.
Δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από πρωτοκλασσάτους ηθοποιούς.


1 σχόλιο:

  1. παρακαλω...του επατανησιους ...κυριως Ζακυνθινους φιλους μας ...για την εξηγηση ...λεξεων...

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.