ΚΡΗΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΛΕΞΕΙΣ

Άρτεμις παπ
Να κουβεδιάσομε μια ολιά για τα πολιτικά;
ΣΟΒΑΡΑ ΚΙ ΑΣΤΕΙΑ

Του Κ. Παπουτσάκη

- Ήντα λες μπρε Κωνσταντή, να κουβεδιάσομε μια ολιά για τα πολιτικά, απού θέλω να σε ρωτήξω κιόλας;

- Να κουβεντιάσομε Διογένη, μια και τάχομε πολλές φορές ακουβέντιαστα.

- Ε, να βάλομε αρχή απού τον πρωθυπουργό, να πηγαίνομε προς τα κάτω. Αλήθεια είναι πως δα κάμει λέει εκλογές ώσαμε το Μάρτη, γή κοντό;

- Όχι Διογένη, και θα σου πω, πώς σκέφτεται ο πρωθυπουργός. Και πολύ καλά σκέφτεται έτσι. Σου λέει: Θα ’θελα να κάνω εκλογές, να μην έχω και τους αντάρτες να με βασανίζουνε κι έχω χάσει τον ύπνο μου μ’ αυτούς, ύστερα έχω πάθει και τη... καντεμιά του Μητσοτάκη! Για ένα ψήφο κατσικίσιο κυβερνούσε αυτός, για ένα ψήφο του εκβιαστή Τατούλη θα κυβερνώ κι εγώ;! Το ’χω υποτιμητικό, δεν είμαστε και ίσα - ίσα... με τον ψηλό; Εγώ είμαι ένας Καραμανλής και είμαι εγωιστής. Για ποιά πλειοψηφία θα ομιλώ, για ποιά δύναμη εξουσίας, όταν στηρίζομαι σε μία ψήφος που με απειλεί; Με ποιό ηθικό ανάστημα θα κάνω τον Καραμανλή; Να χτυπώ τη γροθιά μου στο έδρανο, να με φοβούνται όλοι; Προχθές τους φοβέρησα αλλά αποδείχτηκε αμέσως ότι δε με φοβούνται. Τους έχω ανάγκη και αυτοί το εκμεταλλεύονται. Δε φτάνει αυτό, έχασα και την πλειοψηφία από το λαό, αλλά και την εμπιστοσύνη του! Έλεγα πως το ΠΑΣΟΚ θα ήτανε πάντα πίσω στα γκάλοπ, τώρα όμως που μπήκε μπροστά κι αυτό, τί θα ’πογίνω! Ούτε εκλογές μπορώ να κάμω τώρα, ούτε να κυβερνήσω σωστά. Εκεί θα είμαι πρωθυπουργός και όπου αντέξω. Κορόιδο είμαι να κάμω εκλογές, να βγάλω το Γιώργο από πάνω κι εγώ να κάθομαι από κάτω!

- Συμφωνώ κι εγώ μαθές όπως το λες. Μου κάνει όμως εντύπωση, πώς κατέχεις ήντα σκέφτεται αυτός.

- Δε θέλει θεογνωσία Διογένη. Όποιος και αν ήτανε στη θέση του και λίγο μυαλό να διέθετε, έτσι θα σκεφτότανε.

- Μα γιάντα μπρε ήδιωξε το Δαϊλάκη, αφού δε τόνε κατηγόρησε, ίσα - ίσα που τονέ παίνεσε;

- Γιατί Διογένη τον παίνεσε και τον κατηγόρησε, χωρίς να το καταλάβει.

- Γιάντα, επειδή είπε πως είναι άλογο...

- Τον παρομοίωσε μ’ ένα άλογο που θέλει να τρέξει, αλλά του κρατάνε τα γκέμια, τα χαλινάρια, δυό - τρεις κολλητοί υπουργοί του και δε το αφήνουνε να τρέξει. Είναι ντροπή για ένα πρωθυπουργό, για ένα Καραμανλή με τέτοιο εγωισμό να του λες ότι δεν είσαι άξιος να κάμεις αυτό που πρέπει, να τρέξεις, να κατέβεις στο λαό, να δεις τα προβλήματά του από κοντά και να τα διορθώσεις, γιατί σε κρατούνε δεμένο οι υπουργοί σου και δε σ’ αφήνουνε ούτε να βλέπεις, ούτε να ακούς τι γίνεται απ’ έξω, τριγύρω σου, μακριά σου.

- Δεν τόχα σκεφτεί τουτονά, μα εδά που το λες είναι κιόλας μεγάλη προσβολή. Για κιονά τάξε τον ήδιωξε;

- Όχι μόνο γι’ αυτό Διογένη. Ο δεύτερος σοβαρός λόγος ήτανε ότι είχε δώσει το λόγο του ο Καραμανλής στην Κ.Ε. Τους είχε φοβερίσει με διαγραφή όποιος ξαναμιλήσει και ήτανε πολύ πρόσφατα, ήταν νωπή η υπόσχεση και ήταν υποχρεωμένος να την τηρήσει, διαφορετικά θα ήταν αναξιόπιστος και αδύναμος παρόλο το... πάχος του. Εξάλλου, έτυχε νάναι ο διαγραφέντας πολύ καλός άνθρωπος και πολύ πιστός στον Καραμανλή, άρα ακίνδυνος. (Κάνουμε και τη μαγκιά μας εκ του ασφαλούς).

- Και δε μου λες, γιάντα εμπήκε ομπρός εδά το ΠΑΣΟΚ στα γκάλοπ;

- Είναι πολλά. Τα κυριότερα όμως είναι τα συσσωρευμένα σκάνδαλα της κυβέρνησης, η ακρίβεια και η βαριά φορολογία στους μικρομεσαίους. Από την άλλη ο Παπανδρέου εβελτίωσε την εικόνα του. Εγινε πιο πειστικός με την παρουσία του στην Θεσσαλονίκη και με το φιλολαϊκό του πρόγραμμα, το οποίο άγγιξε τα ευρύτερα λαϊκά στρώματα.

- Μα εμείς, με ποιό είμαστε δα απού τσι δυό;

- Εμείς Διογένη πρέπει να είμαστε δίκαιοι και αμερόληπτοι για να κρίνουμε σωστά. Αν έχουμε παρωπίδες, πάθος και ανοησία, θα ευλογούσαμε όλα τα στραβά από τη μια μεριά και θα κατηγορούσαμε όλα τάλλα από την άλλη. Δε λέω, όλοι έχουμε τις συμπάθειές μας, όποιος πει πως δεν έχει, το λέει ψέματα. Αυτό όμως δεν πρέπει να είναι τόσο δυνατό, ώστε να μας θαμπώνει να μην μπορούμε να δούμε την πραγματική εικόνα.

- Εγώ μπρε Κων/ντη, δε μπορώ να γρικώ τσι παθιασμένους ανθρώπους, απού τα θωρούνε όλα σωστά απού τη μια μπάντα και όλα λάθος απού την άλλη!

- Το ίδιο κι εγώ Διογένη, τους αποφεύγω. Άλλο να είναι πολιτικοί και να τα λένε για το συμφέρον τους. Ο παθιασμένος αφού δεν μπορεί να δει και τις δυό πλευρές, είναι ανόητος.

- Να σε ρωτήξω ακόμη αν έχομε ώρα, μια ερώτηση, ηντάνε οι μεταρρυθμίσεις;

- Μεταρρυθμίσεις Διογένη, είναι η εκποίηση του Δημόσιου πλούτου, τα νομοσχέδια για μεγαλύτερη φορολογία στα χαμηλά στρώματα, να μη φορολογούνε την αμύθητη περιουσία της Εκκλησίας, αλλά να της χαρίζουνε κι από πάνω (γιατί φοβούνται μη τους πάνε στην Κόλαση).

- Α, δεν είναι δηλαδή για καλό;

- Κι εγώ νόμιζα την αρχή πως, θάταν κάτι καλό το οποίο θα άλλαζε τη ζωή μας προς το καλύτερο. Δηλαδή, δε θα κλείναμε ραντεβού στα κρατικά νοσοκομεία μετά από 6 μήνες, δε θα δείναμε φακελάκια παντού για να κάμωμε τη δουλειά μας, δε θα μας ταλαιπωρούσανε από τη μια Υπηρεσία στην άλλη μήνες, για ένα χαρτί, για μια άδεια, δε θα κλειούσαμε μια επιχείρηση να πληρώνουμε κι από πάνω φήμη και πελατία! Δε θα ξεπούλαγαν οι φτωχοί την περιουσία τους για να σπουδάσουν τα παιδιά τους, πηγαίνοντάς τα στα Δημόσια σχολεία να χασομεράνε και μετά να πληρώνουνε απ’ έξω για να τους μάθουνε τα γράμματα! Δε θα σου έκλεινε ο άλλος το δρόμο, ή το οικόπεδο, ή την περιουσία σου και να έβγαινε η απόφαση του δικαστηρίου μετά από 6-7 χρόνια και έως τότε να κάθεσαι απ’ έξω να κοιτάζεις να κλαις τη μοίρα σου! κ.λ.π.

- Μάλιστα, αυτές είναι καλές μεταρρυθμίσεις!...

- Ναι Διογένη, αλλά επειδή αυτές είναι δύσκολες, άρχισαν από τις εύκολες, τα ξεπουλήματα, τα οποία τα ονόμασαν μεταρρυθμίσεις... Βεβαίως, χρειάζονται κι αυτές, αλλά όχι όμως να εκποιείς τον πλούτο, τα φιλέτα, τα εύκολα και ν’ αφήνεις απούλητα τα ρημάδια, όπως την Ολυμπιακή για παράδειγμα, τον ΟΤΕ κ.λ.π., που τα επιδοτεί ο Ελληνικός λαός!

- Εγώ, πουλώ πρώτα τα ρημάδια απού δε μου βγάνουνε εισόδημα...

Άρτεμις παπ
ΣΦΑΚΙΑΝΟΙ...
Αγάλματα θεών ζωντανεμένα

Του ΝΙΚΟΥ ΨΙΛΑΚΗ

Θυμήθηκα τον τρυφερό Λορέντζο Μαβίλη, έναν ποιητή που κατέβηκε στην Κρήτη να πολεμήσει στα χρόνια των τελευταίων μεγάλων επαναστάσεων του 19ου αιώνα. Και γοητεύτηκε από το νησί και τους ανθρώπους του. Μιλώντας ο ίδιος στον Διευθυντή του «Νουμά» Δ. Ταγκόπουλο, δεν παρέλειψε να εκφράσει τον θαυμασμό του:
«Οι άνθρωποι εκεί πάνω είναι αληθινά αγάλματα θεών ζωντανεμένα. Τέτοια εντύπωση μου έκαμαν».
Κάθε φορά που βλέπω κάποιον ξεχωριστό Σφακιανό θυμάμαι τον Μαβίλη. Ο τόπος αυτός μπορεί να διατηρεί ένα κομμάτι αρχέγονης ύλης, αυτή που λέγεται ψυχή και, στην περίπτωσή μας, ίσως Κρητική Ψυχή.
Ο Νικόλας, ο Πώλος, ο Γιώργης… Ονόματα που παρελαύνουν κάθε φορά στο συναξάρι της καθημερινότητας, άλλος στα όρη, άλλος στη θάλασσα. Κι ο χρόνος, άυλος και αγέρωχος, επαναλαμβάνει τις μορφές, επαναλαμβάνει τις ψυχές, επαναλαμβάνεται. Κάθε φορά νομίζω πως βρίσκομαι στην αρχή των πραγμάτων. Οι μορφές, απλώς, καθρεφτίζουν τη μνήμη. Κι ύστερα αφουγκράζεσαι κάποιο μακρινό παππού να σου διηγείται την ίδια πάντα ιστορία. Που δεν τελειώνει ποτέ…
Ανασηκώνεις την κουρτίνα του χρόνου σαν την κουρτίνα της φωτογραφικής μηχανής. Κάθε φορά θυμάμαι τις μορφές που κατάφερα να φωτογραφίσω. Τον αγαλματένιο κι αγέρωχο Μποτζογιάννη, τους Γεωργέδες, τους Κριαράδες, ακόμη και τον παππού που δεν πρόλαβα να φωτογραφίσω.

(Νικόλα, συγνώμη αν σε ξαφνιάζω, αλλά σ’ ένα τόπο που χρειάζεται αντιστάσεις ακόμη και η παράθεση μορφών είναι τσίγκλισμα. Για όσους μπορούν ακόμη να το καταλάβουν).








Υ.Γ.
Θα παραθέσουμε τα δυο σονέτα του Μαβίλη· γράφτηκαν για την Κρήτη και τους Κρητικούς. Το πρώτο, όταν ανέβηκε μαζί με τους πολεμιστές της Κρήτης από το φαράγγι της Ίμπρου στο όμορφο χωριό κι εκεί τους περίμενε μια ωραία Κρητικιά για να τους προσφέρει κρύο νερό:

Κρύο κρούσταλλο νερό τα ηλιοφρυμένα
χείλια θα υγράνη ευγενικιά ανθρωπότη
θα τους φιλέψει, πλούσιο φαγοπότι·
κορμιά απ' την πλήθια χάρη αλαφιασμένα,

αγάλματα θεϊκά ζωντανεμένα
θ' αγναντέψουν στην Νίμπρο εκεί την πρώτη
της λεφτεριάς αστραφτερή λαμπρότη
τα στήθια θα χαρούν τα πονεμένα.

Και το περνούν οι βλάμηδες λεβέντες
τ' ατέλειωτο φαράγγι όλο χαλίκι
μονοσκάνι με γέλια και κουβέντες.

Μα έχουν ποδάρια και καρδιές τσελίκι·
μα τους θεριεύει ο πόθος του θανάτου
με τ' αγιασμένα δαφνοστέφανά του.

Το δεύτερο μιλά για την Κρήτη

Σειρήνα πρασινόχρυση, με μάτι
σαν της αγάπης, με λαχτάρας χείλια
αχτιδομάλλα, ορθοβύζα, με χίλια
μύρια καμάρια και λέπια γεμάτη,

τραγούδι τραγουδάς μες τη ροδάτη
καταχνιά του πελάου, και στην προσήλια
του αγέρος πλατωσιά και στα βασίλεια
της γης πνοή το σέρνει μυρωδάτη:

«Σαν το γάλα της αίγας Αμαλθείας
θρέφει θεούς και το φιλί μου εμένα.
Ελατέ να χαρείτε μες της θείας

αγκαλιάς μου το σφίξιμο ενωμένα,
πρόσφυγες της Ζωής, δώρα άγια τρία·
θάνατο, αθανασία κι’ ελευτερία».

Markos Bistakis
ΒΕΝΕΤΣΙΑΝΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΚΡΗΣΣΕΣ
ΛΕΞΕΙΣ...ΔΕΥΤΕΡΟ..

ΚΟΝΤΖΕΝΤΕΡΩ....παραχωρω...
ΣΚΑΠΕΤΑΡΙΚΟ...χωραφι που σκαβεται με σκαπετι...,
ΟΜΠΛΙΓΑΔΟΣ...υποχρεωμενος...
ΑΡΑΓΕΔΟ...τελος..χαρατσι..
ΚΟΜΕΣΑΡΙΟΣ...επιμελητης...
ΚΟΝΤΑΚΙΟ...χαρτι που γραφει ο ιερεας τα ονοματα
που θα μνημονευσει...
ΓΙΣΤΕΡΝΑ...στερνα...
ΣΤΑΜΠΕΛΕ...ΜΟΜΠΕΛΕ...κινητα και ακινητα...
ΑΣΠΕΤΑΡΩ...περιμενω...
ΑΓΟΤΖΕΤΖΙΟ....εκχωρησις...



Markos Bistakis
ΚΡΗΣΣΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΒΕΝΕΤΣΙΑΝΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ.

ΟΠΙΝΙΟ....γνωμη...σκοπος
ΕΝΤΟΚΑΡΑΣΙ...στο μεριδιο μου...
ΕΞΑΝ...εξουσια...αδεια...
ΠΟΝΤΟΣ...ορος...
ΑΓΟΜΕΝΤΑΡΗΣ...αυτος που καλυτερευει...
ΠΑΚΤΟΣ...μισθωμα...
ΠΑΚΤΩΝΩ...μισθωνω...
ΡΕΦΟΥΔΑΡΩ...παραιτουμαι...
ΣΤΑΝΤΕΣ...επειδη..
ΝΤΕΖΟΓΟΜΕΝΤΑΡΗΣ...αυτος που ελλατωνει...
ΕΝΤΙΜΑΣΑ...ενδυμασια...
ΚΑΛΗΚΟΣΙ...υποδηση...
ΜΟΔΟΣ...τροπος....




Markos Bistakis
Ο ΚΑΤΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΜΠΟΝΤΙΚΟΙ

Πασα ταχυ με τη δροσια π ανοιγει το ζιμπουλι,
αφουγκραστητε να σας πω του κατη το τραγουδι.
Σ τον ηλιο βγηκε κ εκατσε τ ατζακιν του κορδιζει,
και τ αμματακιαν του καννει και δεν ανατρανιζει.
Κι οι μποντικοι περνουσανε, καλει ο γεις τον αλλο.
-Αιντεστ αδερφια να ιδετε τον κατη τον μεγαλο.
Απης επρεμαζωχτηκαν κ ειδαν τον ξαπλωμενο.
- Εψοφησεν ο κατης μας, ο τρομος των καυμενω.
-Ακομη δεν εψοφησα, μα τωρα θα ψοφησω,
κι αμετε να με θαψετε σ το φουρνο απο πισω.
Μαζονουνται οι μποντικοι και κανουν μιαν ομαδα,
για να τον ανεβασουνε σ του φουρνου την καμαρα.
Κι οντεν τον ανεβαζανε παιζει τη βουτακιαν του,
κι αρπα οσους εμπορεσε, γεμιζει την κοιλια του.