ΚΡΗΤΙΚΗ ΝΤΟΠΙΟΛΑΛΙΑ

ΚΡΗΤΙΚΗ ΝΤΟΠΙΟΛΑΛΙΑ
====================


λαλεί =οδηγεί
λιανοχοχλιός =μικρό σαλιγκάρι
λιγάνεις =λιγοστέψεις
λιχνίζω =διαχωρίζω στο αλώνι τόν καρπό απο τα άχυρα
λογούμαι =θεωρούμαι,λογαριάζομαι,υπολογίζομαι
λοισμός =συλλογισμός,σκέψη
λυρομπαντουρίζει =παίζει λύρα
λύρου-λύρου =κοντυλιές τής λύρας(ποιητική έκφραση)


λαθούρι η φάβα
λάτρα καθαριότητα, δουλειές του σπιτιού
λεπιδοχώματα χώμα από το οποίο φτιάχνουν τα πιθάρια και τα κεραμικά
λιγώνω δοκιμάζω, γεύομαι
λιοπύρι ημέρα με πολύ μεγάλη θερμοκρασία
λογάμαι περνιέμαι, περνάω για…
λογιάζω σκέφτομαι, βάζω στο νου μου
λούσα πολυτελή ρούχα και κοσμήματα


μαγαρίζω αλλοιώνω, καταστρέφω
μαϊνάρω ησυχάζω, κοπάζω, γαληνεύω
μαλέ καυγάς, φιλονικία
μαρακλής αυτός που έχει μεράκι(α) – αυτός που γλεντάει χωρίς να παρεκτρέπεται
μαργώνω ξεπαγιάζω, κρυώνω
μερακλίκι το μεράκι η αγάπη για αυτό που κάνω
μισεμός η αναχώρηση
μιτάτο κτίσμα στο οποίο γίνονται τυροκομικές εργασίες
μονοπαντώ συγκεντρώνω σε ένα μέρος
μουζούρι παλιά Κρητική μονάδα μέτρησης (1 μουζούρι ήταν περίπου 5 οκάδες)
μπάντα πλευρά, περιοχή
μπαντούρα καπάκι όστρακου
μπαξές περιβόλι, κήπος
μπεγεντίζω συμπαθώ, θαυμάζω
μπελί είναι είναι φανερό
μπεσαλίδικος ο ντόμπρος, ο ευθύς, ο σταθερός
μπέτης ή πέτης το στήθος


μπουνταλάς βλάκας, χαζός






,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,






ΚΡΗΤΙΚΗ ΝΤΟΠΙΟΛΑΛΙΑ

====================

καερέτι =υπομονή

καημαθιά =το κάψιμο

καθα είς =καθένας

κακολαλεί =οδηγεί σε λάθος δρόμο,κακομεταχειρίζεται

κακολαλώ =βασανίζω,κακομεταχειρίζομαι

κακοστραθιά =κακός,δυσκολοδιάβατος δρόμος

καλλιμέντο,το =πρόοδος,προκοπή,καλυτέρευση

καλντιρίμι,το =λιθόστρωτος δρόμος

καλοσειράδα =καλή σειρά,καλής οικογένειας

καμωμένα =φτιαγμένα

κάνω =φτιάχνω

κανακίζω =καλοπιάνω,χαιδεύω,θωπεύω

κανελάδα,η =ποτό απο κανέλα

καταλαγιάσει =ηρεμίσει,ησυχάσει

κατάλυμα =ερείπιο,μισογκρεμισμένο σπίτι

καταλυτή =εξολοθρευτή

κατέχει =γνωρίζει,ξέρει

κάψα =ζέστη

καψαλίδα =σπίθα απο φωτιά

κι ανε =και άν

κιανούς(κιανενούς) =κανενός

κοιμηθιά =ο τόπος που κοιμήθηκε κάποιος

κοιτάσσει =ξεκουράζεται,αναπαύεται

καιτάσσω =κοιμούμαι στήν φωλιά μου,ξεκουράζομαι

κονάκι,το =σπίτι,κατοικία

κονεύει =φιλοξενείται

κοντό =άραγε ,μήπως ,τάχα

κοπέλι,το =το αγόρι,το μικρό παιδί

κοπελιδάκι =το μικρό παιδάκι

κουζουλάδα =ανοησία,τρέλα,τόλμη

κουκοσάλι =χαλάζι

κουλαντρίζει =κάνει κουμάντο

κουλαντρίζω =παλεύω,εξουσιάζω,διευθύνω

κουλέδες =πύργοι

κουλές =πύργος

κρεμάται =κρέμεται,αποκρεμιέται

κρούβγει =δυσκολεύει τήν αναπνοή

κρούβγω-ομαι =στερώ τόν αέρα,αποπνίγω,πνίγομαι

κρυγιότη,η =τό κρύο,τό ψύχος

καβρός ο κάβουρας

κακοβολιά ανώμαλος δρόμος

καματερό καλλιεργημένος αγρός, πεδιάδα

καμνιώ κλείνω τα μάτια

Καντής ο δικαστής επί Τουρκοκρατίας

καταδιά η αποκατάσταση, η τακτοποίηση

κατάσαργα επί της σάρκας

κατέ(χ)ω ξέρω, γνωρίζω

κάτης ο γάτος

κατούνα σπίτι βοσκού στο βουνό (λέγεται και κονάκι)

κατσούλα η γάτα

καψάλι (γίνομαι καψάλι) καίγομαι

κεράς η ζώνη ουράνιο τόξο

κλησίδι μικρό εκκλησάκι

κοκλιομπάντουρο το όστρακο του σαλιγκαριού

κολάι το κουμάντο, ο λογαριασμός

κονάκι σπίτι βοσκού στο βουνό (λέγεται και κατούνα)

κοντό άραγε, μήπως

κοντό κοντό περίπου

κόπιασε πρόσκληση στο σπίτι

κουζουλάδα τρέλλα, χαζομάρα

κουλαντρίζω καταφέρνω κάτι, τα βγάζω πέρα

κούμος μικρό κτίσμα στο βουνο που χρησιμοποιεί ο βοσκός για να βάλει 1-2 ζώα

κουρνιάζω ρουβάζω, χώνομαι στην αγκαλιά, ραφώνει στη

αγκαλιά, προστατεύεται σε υπήνεμο έρος

κουφοβράζω επιθυμώ, έχω έντονο πόθο που δεν εξωτερικεύεται

κοχλιός ή χοχλιός σαλιγκάρι

κρημνός ο γκρεμός

κριγιός το κριάρι

κρυγιό κρύο, δροσερό

κρυγιότι το κρύο, κρύος καιρός (κάνει κρύο)


,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,