ΚΡΗΤΙΚΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

ΦΩΤΟ : ΘΗΣΕΑΣ ΚΑΙ ΑΡΙΑΔΝΗ ΣΤΟ ΝΗΣΙ ΤΩΝ ΤΑΥΡΩΝ....ΘΕΑΤΡΟΝ ΚΟΛΟΣΣΑΙΟΝ

............................................................................................................................................................






ΚΡΗΤΙΚΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
////////////////////////////////////


Ξ
ΞΑ ΜΟΥ ας κάνω ό,τι θέλω.
ΞΑ ΣΟΥ ‘Oπως νομίζεις, δικαίωμά σου (παράδειγμα: "κάμε ότι θες, ξά σου.").
ΞΑΝΑΓΙΑΓΕΡΝΩ επιστρέφω.
ΞΑΝΟΙΓΩ Κοιτάζω, προσπαθώ να κάνω κάτι (παράδειγμα: "ξανοίγω μπας και τα καταφέρω αλλά το θωρώ δύσκολο.").
ΞΕΔΗΛΙΑΙΝΕΙ (τ’ όνειρο), εκπληρώνεται.
ΞΕΚΑΝΩ Καταστρέφω, αφανίζω, εξολοθρεύω (παράδειγμα: "το ξέκανε το κοπέλι απ' τη πολύ δουλειά").
ΞΕΛΗΣΜΟΝΟΥΝΤΑΙ ξεχνιούνται.
ΞΕΠΑΡΑΛΥΩ ξηλώνω.
ΞΕΤΡΕΧΩ προωθώ.
ΞΕΤΣΙΛΑΚΩΝΩ Λιώνω, συνθλίβω (παράδειγμα: “αν πατήσω το σκουλήκι , θα το ξετσιλακώσω!”.).
ΞΕΤΟΥΡΤΟΥΡΩΝΩ ξεπαγιάζω.
ΞΕΦΟΥΚΑΡΩΝΩ Εξορμώ, βγάζω κάτι από τη θέση του.
ΞΕΨΗΦΩ Παύω να εκτιμώ, "να έχω σε υπόληψη" (παράδειγμα: "ποτές δεν εξεψήφισα τα λόγια τα δικά σου.").
ΞΟΜΠΛΙΑΣΤΡΑ νοικοκυρά πιτήδεια στο ξόμπλιασμα, δηλ. επιδέξια στο στόλισμα των εργόχειρων.


Ο
ΟΓΛΗΓΟΡΑ Γρήγορα, ταχύτατα (παράδειγμα: " ογλήγορα και φτάσαμε όπου μας περιμένουν.").
ΟΘΕ(Ν) προς (όθε μ-πάνω, όθε γ-κάτω κ.τ.λ.).
ΟΖΟ (πληθ. οζά), τα ζώα (αιγοπρόβατα).
ΌΙ Όχι, δεν θέλω. (παράδειγμα: "όι δεν θέλω να σ΄ ακούσω!").
ΟΛΠΙΖΑ δεν τό ’λπιζα, δεν το περίμενα (και για καλό αλλά κυρίως για κακό) (βλ. και ήλπιζα).
ΟΛΟ πάντα.
ΟΜΑΔΙ μαζί.
ΟΜΠΡΟΣ Μπροστά (παράδειγμα: "ξάνοιγε ομπρός σου μην σβολωθείς.").
ΟΝΟΜΗΣ (για ονομής σου), για σένα, εδώ: για χάρη σου.
ΟΝΤΕ(ν) όταν.
ΟΞΩ εκτός (πόριζε όξω: έβγα έξω, δεν ήρθεν όξω ο Γιώργης: δεν ήρθε κανείς εκτός από το Γ.).
ΟΦΕΤΟΣ Φέτος. (παράδειγμα: "οφέτος θα έχει βεντέμα.").
ΟΦΤΟ Κρέας ψημένο στα κάρβουνα (παράδειγμα: "στο μητάτο του Νικολή φάγαμε ένα οφτό λουκούμι!").
ΟΥΛΟΣ -η -ο, όλος -η –ο.
ΟΧΤΡΟΣ Εχθρός, αντίπαλος (παράδειγμα: "σαν έρθει ο οχτρός θα δούμε εάν φοβάσαι.").
ΟΨΕΣ Χθες (παράδειγμα: "μωρέ ' συ ... οψές δεν μου έλεγες άλλα;").


Π
ΠΑΙΔΩΜΗ Βάσανο, τυραννία (παράδειγμα: "ετουτηνά την παιδωμή να πινώ και να μην μπορώ να φάω!").
ΠΑΙΖΩ εκτός από την κν. έννοια σημαίνει και κοροϊδεύω, χτυπώ και πυροβολώ.
ΠΑΝΤΗΞΟΥΝ ’πάντηξε, συναντηθούν, συνάντησα (παντίχνω).
Παντιδιερός βολικός (παντίδει).
ΠΑΠΟΥΡΙ Εδαφική προεξοχή, ύψωμα, εξόγκωμα χωμάτινο (παράδειγμα: " βλέπει πάνω στο παπούρι το δεντρό;").
ΠΑΡΑΒΟΛΗ η άκρη από το σπαρμένο χωράφι.
ΠΑΡΑΙΤΩ εγκαταλείπω.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΜΑ η δεισιδαιμονική πρόληψη, η κακή ώρα, η φορτισμένη από την επήρεια πονηρού πνεύματος.
ΠΑΡΕΚΕΙ στην άκρη.
ΠΑΡΤΕ η, μερίδα (προκειμένου για ανθρώπους ομάδα)
παρτίρω, υπομένω.
ΠΑΡΤΕΡΝΩ Υποφέρω, βασανίζομαι (παράδειγμα: "έχω πολλά παρτείρει στη ζωή μου.").
ΠΑΣΤΕΝΑΓΛΑ Το καρότο από το ιταλικό pastinaca
ΠΕΡΑΣΑ πέρασμα.
ΠΕΜΠΩ στέλνω, πέψω, στείλω.
ΠΗΛΙΑ’ η πούλια
ΠΛΗΘΙΑΙΝΩ αυξάνω -μαι, πολλαπλασιάζω –ομαι.
ΠΟΔΟΜΕΝΟΣ καταντημένος (ποδίδω).
ΠΟΘΑΙΝΩ πεθάνω, ποθάνω, πεθάνω.
ΠΟΘΑΜΟΣ θάνατος.
ΠΟΘΕΣ πουθενά (ή κάπου).
ΠΛΙΑ Περισσότερο, "μεγαλύτερο" (παράδειγμα: "μπα να θες πλια πολύ φαΐ;").
ΠΟΛΛΑ Πολύ, (ένδειξη μεγέθους, πλήθους κ.λ.π) (παράδειγμα: "πέρασε ένα καράβι πολλά μεγάλο.").
ΠΟΡΕΥΓΟΜΑΙ προχωρώ, εδώ περνώ τη ζωή μου, διαβιώ
ΠΟΡΠΑΤΗΞΑ περπάτημα.
ΠΟΡΤΑΚΑΛΙ πορτοκάλι.
ΠΟΡΤΑΚΑΛΙΑ πορτοκαλιά
ΠΟΥΛΟΣ Η μούντζα, το φάσκελο (παράδειγμα: δώσε πούλους στο παιδί να μη το ματιάσεις”.).
ΠΡΑΜΑ Τίποτα, καθόλου (παράδειγμα: "και έγινε μωρέ πράμα στην συγκέντρωση;").
ΠΡΙΧΟΥ Πριν (παράδειγμα: "πριχού υπογράψεις ρώτα με.").
ΠΡΩΤΟΠΑΤΩ πατάω πρώτα (πριν προχωρήσω).
ΠΥΡΟΒΟΛΟΣ είδος παλιού αναπτήρα.
ΠΩΣ ΕΔΩ επειδή, εξαιτίας του ότι.


Ρ
ΡΑΠΗ το κοτσάνι του σταχυού.
ΡΑΣΣΩ βλ. αράσσω.
ΡΕΓΟΜΑΙ θαυμάζω κάτι μου αρέσει κοιτάζοντάς το.
ΡΗΜΑΣΜΕΝΟΣ ρημαγμένος.
ΡΟΥΣΣΑ κόκκινη (κοκκινομάλλα).
ΡΩΤΟΥΣΙ ρωτάνε.