ΚΡΗΤΙΚΕΣ ΦΡΑΣΕΙΣ

Rena Maria
Επιμελού, κοπίαζε τώρα που είσαι νέος, δια να μη μετανοείς στα ύστερα ματαίως.

=================

Ο ΓΕΙΣ Τ΄ΑΛΛΟΥ ΕΠΑΙΞΑΝΕ .....Γεις. Ένας. Από το αρχ. «είς» με ανάπτυξη ευφων. γ.... Ο ΕΝΑΣ ΠΥΡΟΒΟΛΗΣΕ ΤΟΝ ΑΛΛΟ !

ΜΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΟΛΛΕΣ ΣΗΜΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ..ΠΑΙΖΩ !

==============================================

ΣΗΚΩ ΝΑ ΦΥΓΩΜΕ ...ΕΣΥ ΚΑΜΝΕΙΣ !Καμ(ν)ιώ. Μισοκλείνω τα μάτια από νύστα. Εκ του αρχ. ρ. «καμμύω».

==============================================

ΟΙ ΚΟΝΤΥΛΙΕΣ ΤΟΥ ΣΚΟΡΔΑΛΟΥ ΑΝΟΙΓΟΥΝ ΤΗ ΚΑΡΔΙΑ ΜΟΥ ......κοντυλιά [κρούση λαγούτου με κοντύλι, εκ του «κονδύλιον» υποκ. του αρχ. «κόνδυλος»],

==============================================
ΓΕΜΑΤΗ ΑΦΟΡΔΑΚΟΥΣ ΕΙΝΑΙ Η ΣΤΕΡΝΑ ....(α)φορδακός [αρχ. «βάτραχος»].

==============================================

Χρύσανθος Αγγελάκης Γεννήθηκε (Μικιό μικιό κι αδύνατο οσά τ΄αφορδακάκι)

Κι ήτανε τα χεράκια του οσα τα αφορδακού τα ατζάκια (ατζί μπούτι)
==============================================
ΓΙΑΝΤΑ ΧΤΥΠΟΥΝΕ ΤΟ ΚΕΡΚΕΛΙ ?? κερκέλι [εκ του μεσν. υποκορ. «κίρκελλος» εκ του αρχ. «κρίκος» με αντιμετάθεση: κρίκελος > κίρκελος > κέρκελος], ΓΙΑΤΙ ΧΤΥΠΑΝΕ ΤΗΝ ΠΟΡΤΑ ?? ΚΕΡΚΕΛΙ = ΣΙΔΕΡΕΝΙΟ ΣΗΜΑΝΤΡΟ ΠΑΝΩ ΣΤΗΝ ΠΟΡΤΑ !
==============================================
ΦΟΒΟΥΜΑΙ ΝΑ ΠΟΡΙΣΩ ...ΕΧΕΙ ΚΑΤΣΙΦΑΡΑ ΠΟΛΛΗ ! κατσηφάρα [ομίχλη, εκ του επιθ. «κατσηφός» ΦΟΒΑΜΑΙ ΝΑ ΒΓΩ ΕΞΩ ...ΕΧΕΙ ΠΟΛΛΗ ΟΜΙΧΛΗ !
==============================================
ΕΤΟΥΤΟΝΕ ¨ΝΑΙ ΤΟ ΚΑΝΙΣΚΙ ΤΟΥ ΓΑΜΠΡΟΥ ? ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΚΑΛΑΘΙ ΜΕ ΤΑ ΠΡΟΙΚΙΑ ΤΟΥ ΓΑΜΠΡΟΥ ?Kανίσκι [υποκ. του αρχ. «κάνεον»]
==============================================
ΕΓΕΜΙΣΕ ΔΙΑΚΟΝΙΑΡΗΔΕΣ Η ΣΤΡΑΤΑ ..... Διακονιά [επαιτεία, αρχ. «διακονία»], ΓΕΜΙΣΕ ΕΠΑΙΤΕΣ Ο ΔΡΟΜΟΣ
==============================================
ΗΝΤΑ ΩΡΑΙΕΣ ΓΑΓΛΕΣ ΚΑΝΕΙ ΤΟ ΦΙΣΤΑΝΙ ΣΟΥ !! Γάγλα [καμπύλη, αρχ. «ζάγκλον»], ΤΙ ΩΡΑΙΑ ΣΧΕΔΙΑ ( ΚΑΜΠΥΛΩΤΑ )ΚΑΝΕΙ ΤΟ ΦΟΥΣΤΑΝΙ ΣΟΥ !
==============================================
ΒΑΛΕ ΜΙΑ ΣΤΑΞΗ ΑΠΥΡΙ ΣΤΣΙ ΝΤΟΜΑΤΕΣ .....απύρι [φρ. «άπυρον θείον»]

ΒΑΛΕ ΛΙΓΟ ΘΕΙΑΦΙ ΣΤΙΣ ΝΤΟΜΑΤΕΣ

==============================================
ΩΣΑ ΤΗΝ ΑΝΩΝΙΔΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΜΑΛΛΙΑ ΣΟΥ .......Ανωνίδα. Μικρός ακανθώδης θάμνος. Από την αιτ. «ονωνίδα» του αρχ. ουσ. «ονωνίς» με τροπή του αρκτικού ο σε α.

==============================================

Οι Κρητικοί δύνανται να διαιρεθούν εις Ασπροκαποτάδες και Μαυροκαποτάδες. Άσπρα καπότα αρχίζουν από τας ανατολικάς και μεσημβρινάς υπωρείας της Ίδης μέχρι Κισσάμου. Μαύρα καπότα φορούν οι της Δ. Κρήτης. Την αυτήν διαίρεσιν ακολουθεί και η προφορά. Η συρτή προφορά (η οποία εντείνεται πολύ εις τα Ρεθεμνιώτικα, αρχίζει εντεύθεν της Ίδης, μέχρι Κισσάμου. Οι του νομού Λασηθίου, ιδίως Λασηθιώτες και Μεραμπελιώτες επισύρουν κατά τρόπον ιδιαίτερον τας ερωτηματικάς φράσεις.

http://vivi.pblogs.gr/tags/kritiko-idioma-gr.html

==============================================

ΚΑΛΩΣ ΤΗΝΕ ...ΤΗΝ ΑΘΙΒΟΛΗ ΣΟΥ ΕΙΧΑΜΕ ... Αθιβολή. Η κουβέντα, η συζήτηση. Εκ του «αντιβολή». Πβ. το «τίνες οι λόγοι ούτοι ούς αντιβάλλετε προς αλλήλους περιπατούντες»


Χρύσανθος Αγγελάκης Σα θες να δεις το άθρωπο (ή γάιδαρο όταν έρχεται ακάλεστος) πες την αθιβολή ντου.

==============================================

ΗΝΤΑΝΕ Η ΚΑΣΑ ΣΤΟ ΚΑΦΑ ΣΟΥ ?? Κάσα. Η λέρα ή ο ρύπος, ο οποίος επικάθεται σταθερά και για μεγάλο χρονικό διάστημα στο δέρμα και δύσκολα βγαίνει. Εκ του αρχ. ουσ. ο «κάσας» που σημαίνει δέρμα ή ύφασμα που ρίχνεται πάνω στην ράχη του αλόγου κάτω από τη σέλα.

ΚΑΦΑΣ = Ο ΛΑΙΜΟΣ , ΤΟ ΣΒΕΡΚΟ

Χρύσανθος Αγγελάκης Δεν είναι ακριβώς η βρωμιά είναι το σκληρό δέρμα στο σβέρκο από τον ζυγό ή στις παλάμες οι ρόζοι.

Eleftheria Babaletaki Ολοκασίδιατος (ή ολοβρώμεστος) είναι! Από πότε έχει να πλυθεί κοντό(άραγε);=Νομίζω πως είναι η βρωμιά που επικάθηται στο δέρμα αν έχεις να πλυθείς πολύ καιρό. Τουλάχιστον έτσι χρησιμοποιούσαμε τη λέξη παλιά.

Eleftheria Babaletaki Επίσης λέμε."Πάω να πλύνω τη γ-κασίδα μου μιαολιά"=Πάω να λουστώ λίγο.

Χρύσανθος Αγγελάκης Ο κάσος είναι μια δερμάτινη κατασκευή με μεταλλικό σκελετό γύρο απο τον λαιμό του αλόγου ή του μουλαριού που τραβάει το κάρο, το αλέτρι, ή το βολοσυρο.
και αφήνει κάσα σημάδι, κόντρα ή πληγή στο λαιμό του ζώου
το ίδιο εργαλείο, κολάρο, φορούσαν και οι δούλοι.!

======================================





ΤΑ ΖΑΛΑ ΣΟΥ ΝΑ ΤΑ ΜΕΤΡΑΣ ....... Ζάλο. Εκ του μσν. «ζάλον» εκ του αρχ. «σάλος» (θόρυβος). Πβ τα ρ. σαλ-εύω (περπατώ) και σαλ-αγώ (οδηγώ κοπάδι θορυβωδώς)

Χρύσανθος Αγγελάκης Ζάλο, ζάλο να προπατείς.! μονοπάτι.


Eleftheria Babaletaki Να προσέχεις τα βήματα σου, τις κινήσεις σου. Ζάλα=βήματα.


Χρύσανθος Αγγελάκης Πεντοζάλης=πέντε ζάλα= πέντε βήματα

==========================================

ΓΙΑΝΤΑ ΑΝΕΣΤΟΥΛΟΥΧΑΣΕ ??Αναστουλουχώ και αναστουλουχίζω. Κλαίω με αναφιλητά, κλαίω με λυγμούς. Από το αρχ. ρ. «αναστοναχέω» (=αναστενάζω) με τροπή του ν σε λ από ανομ. δύο έρρινων.

Eleftheria Babaletaki ή αλλιώς "ανεστουλούχα"και "ανεστουλούχανε" (παρατατικός).
==============================================
ΠΟΤΕ ΔΑ ΑΡΝΕΨΕΙ ΤΟ ΚΟΠΕΛΙ ?? αρνεύω [σταματώ να κλαίω, εκ του «ειρηνεύω»],
==============================================

ΕΓΩ ΕΡΓΩ ΚΑΙ ΔΑ ΜΠΩ ΜΕΣΑ ........εργώ [αρχ. «ριγώ»],= ΚΡΥΩΝΩ

Κλαίρη Αντωνιδάκη Τώρα θυμήθηκα τη γνωστή φράση του Ψαραντώνη, που όπως όλα όσα έχει πει, κυκλοφορούν ως ανέκδοτα. - Είναι στην Αθήνα, σταματάει ένα ταξί και κάθεται στη θέση του συνοδηγού. Στο πίσω κάθισμα κάθονται δυο νεαρά παιδιά. Ο Ψαραντώνης ζεσταίνεται, ανοίγει το παράθυρο, αλλά σκέφτεται μήπως κρυώνουν τα παιδιά πίσω και γυρνώντας τα ρωτάει: "Εργάτε;;;;;;" κι εκείνα απαντούν: 'Όχι κύριε, φοιτηταί!!!!!"

==============================================

  

Χρύσανθος Αγγελάκης

Γεια ντος - γειά ντος τω βουγιό, τω καλώ παληκαριώ,

ολα τάχερα δικά ντος κι ο καρπός στ' αφεντικά ντος.


"απο την προγιαγιά" ευλογία και ευχή στα βόδια πριν το ξεψιμο στο αλώνι

==============================================

Rena Maria

ο σγουρό βασιλικό απού `χει κι ανεθρέφει».

«Λουλούδι σ’ είχα στη γ-καρδιά και γίνηκες αγκάθικι ο κόσμος το θαμάζεται η αγάπη πώς εχάθη».

Ανεστορούμαι και ανεστορίζω που σημαίνει θυμούμαι και διηγούμαι (από το αρχ. ανιστορέω). « Όντε δα σ’ ανεστορηθώ α γεύγομαι σκολάζω κι αν είμαι και με συντροφιά κλαίω κι αναστενάζω». Πολλές φορές άκουγα από τη γιαγιά αλλά και από τη μητέρα μου τη φράση «εσάβαξε το σπίτι», δηλαδή σείστηκε το σπίτι. Δε μπορούσα όμως να ξέρω τότε ότι επρόκειτο για το αρχαίο ρήμα σαβάζω το σχετικό με τη λατρεία του Βάκχου, ο οποίος στη Φρυγία της Μ. Ασίας λεγόταν Σαβάζιος.

Ίσως από τη θορυβώδη αυτή λατρεία το ρήμα κατέληξε να σημαίνει προξενώ μεγάλο θόρυβο, σείομαι και μετακινούμαι. «Όλη νύχτα εκοιμούντανε και δεν εσάβαξε» (δε σάλεψε καθόλου). Η αρχ. ελληνική λέξη όμβρος έγινε ομπρά και το ομβρέω, ομπριώ. «Εγόρασα ένα θραψανιώτικο σταμνί απού κρατεί το νερό κρυγιό μα ομπρεί», (δηλαδή δεν είναι στεγανό, βγάζει νερό από την εξωτερική επιφάνειά του).

. http://www.e-thrapsano.gr/.../150-creta-archaic-dialect.html

Χρύσανθος Αγγελάκης Το καλό σταμνί πρέπει να ομπρεί, όχι όμως το πιθάρι

==============================================

ΟΛΟΙ ΕΤΟΥΤΟΙ ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΟΛΟΓΙΕΣ ΜΟΥ...... Δικολογιά: συγγενολόι,σόι
==============================================

ΑΝΤΕ ΔΑ ΝΑ ΘΕΣΩΜΕ..... Θέτω : ξαπλώνω

Rena Maria ΚΑΛΟ ΒΡΑΔΥ ...... ΠΑΩ ΝΑ ΘΕΣΩ !

Χρύσανθος Αγγελάκης Επισης "τον θέσαμε" = τον θάψαμε

==============================================
ΔΙΜΟΥΡΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΩΣΤΑΝΤΗΣ ..... Δίμουρος: διπρόσωπος

==============================================

ΠΟΤΕ ΘΑ ΒΛΟΗΘΕΙΤΕ ??Βλογούμαι: στεφανώνομαι, παντρεύομαι
==============================================

ΤΗΝ ΑΡΓΑΤΙΝΗ ΣΕ ΑΝΗΜΕΝΩ..Αργατινή : το βράδυ , η νύχτα

ΑΝΗΜΕΝΩ= ΠΕΡΙΜΕΝΩ

==============================================

ΑΘΑΛΛΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΑΜΥΓΔΑΛΑ ?? Θάλλια [αφράτα αμύγδαλα. Πληθ. του μτγν. θαλλίον εκ του αρχ. «θαλλός» (τρυφερό βλαστάρι)],

==============================================

ΑΠΟΪ ΚΑΝΕΙ ΜΟΝΟ ΕΜΠΑ ΜΕΣΑ !.......Απόι. Η πρωινή ψύχρα, το αγιάζι. Από το ουδ. του επιθ. «απόγειος» (από + γη). Το απόγειον > το απόγει > το απόι με σίγηση του μεσοφ. γ.

==============================================

Efstratios N Soubassakis

Μούπε λοιπόν ο Γιώργης: "τόβαλα στο σέρμα!"

Τονε ρωτώ: τι λέξη είναι το σέρμα;

Δεν κατέω, ίσως νάναι Τούρκινη, αποκρίνεται!

Και του λέω: συνέχισε να την χρησιμοποιείς! Είναι αρχαία Ελληνική, έρμα και η δασεία του "ε" έγινε σ (όπως στο σούπερ, για παράδειγμα)!
==============================================
Rena Maria

ΧΑΡΚΙΔΙΟ= ΣΙΔΕΡΑΔΙΚΟ, ΑΝΗΜΕΝΩ = ΠΕΡΙΜΕΝΩ, ΣΚΟΥΤΕΛΙΚΟ= ΜΙΚΡΗ ΜΕΡΙΔΑ ΦΑΓΗΤΟΥ ΠΟΥ ΔΙΝΕΤΑΙ ΣΤΗ ΓΕΙΤΟΝΙΣΣΑ ΓΙΑ ΝΑ ΔΟΚΙΜΑΣΕΙ ΤΟ ΔΙΚΟ ΜΑΣ ΦΑΓΗΤΟ ( ΣΥΝΗΘΙΖΕΤΑΙ ΠΟΛΥ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ), ΜΑΡΓΩΝΩ= ΠΑΓΩΝΩ, ΤΑΧΥΝΗ= Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ , ΚΑΛΛΙΑ = ΚΑΛΥΤΕΡΑ , ΑΕΛΙΑ= ΑΓΕΛΑΔΑ , ΚΟΠΡΑ = ΚΟΠΡΙΑ

  

===============================================================================