ΚΑΛΩΣ ΒΡΕΘΗΚΑΜΕ

2/2/2013

Σήμερα ξεκινά μια προσπάθεια να συγκεντρώσουμε λέξεις, φράσεις, αστεία , μικρές ιστοριούλες, θρύλους από κάθε γωνιά της πατρίδας μας, που θα συμπεριλαμβάνουν τις ντόπιες εκφράσεις - λέξεις του κάθε τόπου.

Ελπίζω και προσβλέπω στην βοήθεια και συμπαράσταση, μια και κινητήρια δύναμη μας είναι η κοινή μας αγάπη για την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ.

ΕΜΠΡΟΣ,,,,,λοιπόν να φτιάξουμε ένα χώρο που ο καθένας από μας θα βρίσκει τις ρίζες του και θα γίνει εστία έλξης για νέους που δεν είχαν ποτέ την ευκαιρία να ακούσουν τους παππούδες τους να μιλάνε ....την ντοπιολαλιά των χωριών τους....
΄Οσοι θελήσουν να βάλουν κείμενα ή λέξεις του τόπου τους, μπορούν να τα στέλνουν είτε στο e-mail που είναι :

artemismosch@gmail.com
ή θα τα γράφετε στο χώρο των σχολίων ...και μετά θα τα κάνουμε άμεση ανάρτηση στον κύριο χώρο εμείς....

Σας ευχαριστώ και αναμένω ανταπόκριση ,

ΑΡΤΕΜΙΣ ΠΑΠ



Δευτέρα 23 Φεβρουαρίου 2015

Τσαριτσάνη




ταξίδια στην Ελλάδα με το fotoart και τον Αντρέα Γκανάτσιο

Τσαριτσάνη
===========

Ξεχωριστή αναφορά πρέπει να γίνει στο ναό του Αγίου Νικολάου (1615), μιας και εντός του βρίσκονται έργα θαυμαστά: αρχικά, η πελώρια σύνθεση "η ρίζα του Ιεσσαί" (δηλαδή του γενεαλογικού δέντρου του Χριστού, αφού ο Ιεσσαί ήταν πατέρας του βασιλιά Δαυίδ, απόγονος του οποίου ήταν ο Χριστός). Η σύνθεση περιλαμβάνει 90 ολόσωμες μορφές, εκ των οποίων οι 12 είναι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι (κάτι πολύ σπάνιο, αφού σε πανελλήνια κλίμακα το συναντάμε μόνο εδώ, στη μονή Φιλανθρωπινών στο νησάκι Ιωαννίνων, στην Τράπεζα της Μονής Μεγίστης Λαύρας στο Άγιο Όρος, στη Μονή Γολάς στον Ταΰγετο και στον Άγιο Γεώργιο Νεγάδων στην Ήπειρο).Οι 12 ολόσωμοι αρχαίοι Έλληνες σοφοί είναι οι Θαλής, Δίων, Απολλώνιος Τυανέας, Πλάτωνας, Πλούταρχος, Ιώσηπος (Εβραίος συγγραφέας βαθιά επηρεασμένος από την Ελληνική σκέψη), Σόλων, Ζήνων, Αριστοτέλης, Σίβυλλα, Σοφοκλής, Θουκυδίδης. Η τοποθέτηση τους εκφράζει την άποψη ότι η Ελληνική φιλοσοφία προετοίμασε την ανθρωπότητα για το χριστιανικό κήρυγμα, και ο Ελληνικός λόγος ήταν το γλωσσικό εργαλείο που θα χρησιμοποιούσε ο χριστιανισμός για να διαδοθεί.

 







Μέσα στο χωριό επίσης, δίπλα στο ναό της Παναγίας σώζεται το πυργόσπιτο του Μάμτζιου (1770) Δείτε το πυργόσπιτο του Μάτζιου., μοναδικό πλέον δείγμα της θαυμάσιας τοπικής αρχιτεκτονικής (τα άλλα δύο πυργόσπιτα, του Ραματά και του Κουρμαχάζου - Χατζηαλεξίου, έχουν καταστραφεί). Τα πυργόσπιτα (λιθόκτιστα θολωτά τριώροφα κτίρια), φτιαγμένα από κορασάνι (φυσικό σκυροκονίαμα με ασβέστη), είχαν κατασκευαστεί για να προστατεύουν τους κατοίκους από τις επιδρομές των Σλάβων, των ληστών και των Γκέγκηδων (στίφη Αλβανών που κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας ακολουθούσαν τα Τούρκικα στρατεύματα, ληστεύοντας και καταστρέφοντας ότι απέμενε από το πέρασμα των Τούρκων). Μες τα υπόγεια (τα λεγόμενα μπουντρούμια) κρύβονταν οι κάτοικοι στις διάφορες επιδρομές. Εκεί υπήρχαν και Χαβούζες (μεγάλα βαρέλια, μέσα στα οποία μάζευαν βρόχινο νερό για τις δουλείες τους και για τις εργασίες των υφαντών σε καιρούς ξηρασίας). Είχαν φροντίσει να φτιάξουν και λαγούμια (υπόγειες μυστικές σήραγγες).
Στο υπόγειο του πυργόσπιτου του Μάμτζιου υπάρχουν 10 πολεμίστρες, στο ισόγειο 15, στον πρώτο όροφο 20, στον δεύτερο 14 και στον τρίτο 12, σύνολο 71. Ο φωτισμός και ο αερισμός γινόταν μέσα από αυτές τις πολεμίστρες. Υπάρχουν και 2 καταχύστρες - ζεματίστρες στο μέσο της δυτικής πλευράς του δευτέρου ορόφου. Το πάχος του τοίχου (από σχιστόλιθο και ασβεστοκονίαμα) είναι 1 μέτρο. Το ύψος του πυργόσπιτου είναι 15 μέτρα. Κρίθηκε διατηρητέος από την Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Θεσσαλίας. Στον δεύτερο και τρίτο όροφο έμενε ο πυργοδεσπότης με την οικογένεια του. Στις ένδοξες μέρες, το όλο κτίσμα (πύργος, προκτίσματα, πύλη, τείχος) έμοιαζε με απόρθητο φρούριο και ενέπνεε αίσθημα ασφαλείας.

 



Η Τσαριτσάνη είχε ξακουστές συντεχνίες μαστόρων και κτιστών με την επωνυμία «εσνάφια Τσαριτσάνης». Το κάθε μπουλούκι είχε τον πρωτομάστορα, τους μαστόρους, τον λιθαρά, τον λασπατζή, τον πελεκάνο και τα μαστορόπουλα. Τα μπουλούκια της Τσαριτσάνης γύριζαν στη Θεσσαλία και σε πολλά μέρη της Ελλάδας, όπου αναλάμβαναν και εκτελούσαν οικοδομικές εργασίες, αφήνοντας άριστα οικοδομήματα λαϊκής και εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής. Οι μαστοροκαλφάδες αυτοί ήταν ξακουστοί για το μεράκι και την τέχνη τους. Είχαν τη δική τους συνθηματική γλώσσα επικοινωνίας, είχαν φτιάξει δικές τους συνθηματικές λέξεις για να αποκρύπτουν τα μυστικά της τέχνης τους από τους υπόλοιπους και για να συνεννοούνται κρυφά.



 




Εκεί κοντά βρίσκεται και το τριώροφο καλλιμάρμαρο γυμνάσιο (1910), που ονομάστηκε Οικονόμειος Σχολή. Ήταν το μοναδικό πρότυπο γυμνάσιο του κράτους στην επαρχία Ελασσόνας ως το 1943 (χρονιά που τα στρατεύματα κατοχής το πυρπόλησαν μαζί με το υπόλοιπο χωριό). Στο υπόγειο του σχολείου είχε μεταφερθεί εκείνη την περίοδο το σύνολο της αρχαιολογικής συλλογής της Ελασσόνας για να προστατευθεί. Κατά την πυρπόληση θάφτηκε κάτω από τα χαλάσματα. Το κτίριο ανοικοδομήθηκε το 1956 με δωρεές ομογενών της Αμερικής για να επαναλειτουργήσει ως σχολείο. Κοντά στην πλατεία του χωριού βρίσκεται και το Αρχοντικό Ντουμπλά, το οποίο χρησιμοποιήθηκε ως προξενείο της Αυστρίας το 18ο αι. Στο ιστορικό αυτό Αρχοντικό έμενε ενίοτε και ο Παύλος Μελάς (μάθαινε νέα από τους ντόπιους για τις κινήσεις των Τούρκων).
Ο περιηγητής - φυσιολάτρης πριν ξεκινήσει για τα εκτός του χωριού αξιοθέατα (και αφού ανέβει στο λόφο του Προφήτη Ηλία –με το ομώνυμο εκκλησάκι του 1914- για θέα και ευεξία), θα πρέπει να κάνει μία στάση στον ιστορικό και υπεραιωνόβιο πλάτανο της πλατείας, για να απολαύσει τη δροσιά του και το γάργαρο νερό της πηγής (υπάρχει και η σχετική φράση των ντόπιων: "Διάρα και στον πλάτανο...").



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.